OWŚ - 01. Pododcinek "Przeczyce"

Pododcinek "Przeczyce" to niedokończony punkt oporu, który miał wzmocnić północny kraniec Obszaru Warownego Śląsk.

Geneza budowy schronów w rejonie Przeczyc

W drugiej połowie 1938 roku, w obliczu rosnącego zagrożenia szybkimi atakami jednostek pancernych i zmotoryzowanych na aglomerację śląską od strony Tąpkowic, zapadła decyzja o rozszerzeniu linii fortyfikacji. Planowane umocnienia miały prowadzić od wsi Niezdara, przez Tąpkowice, Nową Wieś i Toporowice. Nad całością prac miała czuwać Komisja Robót nr 23, odpowiedzialna już wcześniej za budowę schronów w innych częściach Obszaru Warownego Śląsk.

Stan prac w chwili wybuchu wojny

Pododcinek „Przeczyce” znajdował się zaledwie we wstępnej fazie budowy, gdy we wrześniu 1939 roku wybuchła wojna. Zgromadzono materiały budowlane, rozpoczęto wykopy i wylano co najmniej dwie płyty fundamentowe. Niestety, dalszy rozwój inwestycji został przerwany.

Zniszczenia wojenne i powojenne

Znaczną część pierwotnych prac zniweczyły działania wojenne. Już podczas II wojny światowej Niemcy wznieśli w tym rejonie fragment własnej linii obronnej „b-2”, niszcząc pozostałości polskich umocnień. Dodatkowe zniszczenia przyniosły walki z Armią Czerwoną w 1945 roku oraz intensywna zabudowa terenu w okresie powojennym.

Odkrycia i badania terenowe

Współczesne badania przeprowadzone przez J. Sadowskiego, A. Brysia i K. Mrówkę pozwoliły zidentyfikować dwa fundamenty, z których jeden przetrwał do dziś - fundament schronu nr 1 Pododcinka Przeczyce. Kolejne badania w ostatnich latach prowadzili Maciej Wszelaki, Łukasz Drzensla oraz Andrzej Drozdowski.

Charakterystyka zachowanego fundamentu

Zachowany fundament prawdopodobnie odpowiadał konstrukcyjnie schronom z Niezdary o numerach 3 lub 8. Całkowita długość ściany czołowej wynosi około 16 metrów, co czyni go jednym z większych obiektów planowanych w tej części Śląska. Odsłonięte szyby pod kopuły pancerne wskazują, że obiekt miał być wyposażony zarówno w standardową kopułę bojową (np. model 1938), jak i w kopułę obserwacyjną.

Położenie planowanego punktu oporu

Wieś Przeczyce położona jest nad Czarną Przemszą w gminie Mierzęcice w powiecie będzińskim (woj. śląskie). Znajduje się nad południowo-zachodnim brzegiem Jeziora Przeczyckiego zwanego również Zalewem Przeczycko-Siewierskim.

Obecnie lokalizacja wszystkich płyt fundamentowych oraz wykopów pod planowane schrony nie jest dokładnie znana. Po wojnie fundamenty schronów zostały zasypane, a wykopy pod schrony prawdopodobnie zostały zniwelowane przez miejscowych rolników, którzy tereny te wykorzystywali pod uprawę.