Kościół pw. św. Marka w Żywcu

Kościół pw. św. Marka jest świątynią filialną rzymskokatolickiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, która położona jest na terenie metropolii krakowskiej, w diecezji bielsko-żywieckiej, w dekanacie żywieckim.

Jedna z najstarszych świątyń w Żywcu została wzniesiona z legatów testamentowych pod koniec XVI w. jako wotum przebłagalne dla odwrócenia szerzącej się w Żywcu zarazy. Pierwotnie była drewniana, jako murowana została zbudowana w 1885 r. Patron kościoła – św. Marek – został uwieczniony na drewnianej, polichromowanej wczesnobarokowej rzeźbie, która zachowała się do dnia dzisiejszego we wnęce na zewnątrz kościelnej wieży. Z kolei w żywieckim Muzeum Miejskim podziwiać można pochodzące z opisywanego kościoła zabytkowe drewniane świeczniki, a w Muzeum Narodowym w Krakowie – skrzydła gotyckiego tryptyku przedstawiające Chrystusa Bolesnego, Matkę Boską oraz świętych.

Wokół kościoła pw. św. Marka istnieje zabytkowy cmentarz, który był czynny do początku XX w. (jednak ostatni pochówek miał tutaj miejsce w latach 50. XX w.). Został on zamknięty na mocy przepisów sanitarnych władz austriackich głoszących, że cmentarze powinny powstawać poza zwartą zabudową, w oddaleniu od miasta. Na cmentarzu stoi mała kaplica grobowa księdza Tomasza Czapeli wzniesiona z piaskowca w stylu pseudogotyckim. Powstała ona w 1907 r. na planie prostokąta z dachem pokrytym dachówką. Po bokach kaplicy znajdują się rynny z rzygaczami w formie smoków. Jej frontową stronę zdobi ogromny portal wejściowy, wykończony ostrym łukiem i bogato zdobiony. Nad wejściem umieszczona została tablica z cytatem z Pisma Świętego, a w ścianach bocznych znajdują się dwa okna z witrażami. Wnętrze budynku zostało nakryte sklepieniem krzyżowym, w narożnikach umieszczono półkolumny w stylu korynckim. We wnętrzu znajduje się pochodzący z późniejszych lat ołtarz z obrazem „Serce Jezusa”. W pobliżu wspomnianej kaplicy grobowej znajduje się kamienna rzeźba św. Józefa z Dzieciątkiem. Według napisu na nasadniku została ona ufundowana w 1797 r. przez Łukasza i Kunegundę z nowotarskich Tyczów. Postać św. Józefa umieszczona jest na wysokim czworościennym postumencie z cokołem i gzymsem.

Na cmentarzu pochowanych jest wielu żywieckich mieszczan oraz osoby zasłużone dla miasta i powiatu, m.in.:

• ks. Tomasz Czapela – proboszcz parafii w Ślemieniu, wicedziekan dekanatu suskiego;
• Wiktor Idziński – lekarz, marszałek Rady Powiatowej w Żywcu, jeden z założycieli żywieckiego Szpitala Powszechnego;
• Władysław Nowotarski – dyrektor szkoły męskiej w Żywcu, później powiatowy inspektor oświaty, związany z Towarzystwem Sportowym „Sokół”, Towarzystwem Szkoły Ludowej, redakcją czasopisma „Gronie” oraz związkami młodzieży wiejskiej.

Źródło: peuk.fiiz.pl