Remiza strażacka w Białej Wielkiej
Remiza OSP w Białej Wielkiej to charakterystyczny, historyczny budynek znajdujący się w centrum wsi, na terenie gminy Lelów w powiecie częstochowskim. Obiekt został wybudowany prawdopodobnie w 1918 roku, w bezpośrednim sąsiedztwie nieistniejącego już młyna wodnego i zarastającego obecnie stawu. Od momentu powstania służy lokalnej społeczności jako baza jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej.
Murowany z cegły i kamienia polnego, dwukondygnacyjny budynek kryty jest dwuspadowym dachem. Posiada dwa garaże na sprzęt bojowy oraz drewnianą wieżyczkę, która tradycyjnie służyła do suszenia węży gaśniczych. Na frontowej ścianie remizy znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona Kazimierzowi Wąsowskiemu – pierwszemu komendantowi OSP w Białej Wielkiej, który przybył do wsi w 1914 roku i odegrał istotną rolę w życiu lokalnej społeczności, zarządzając również młynem wodnym.
Historia jednostki OSP w Białej Wielkiej sięga końca I wojny światowej. Powstała z inicjatywy mieszkańców i Kazimierza Wąsowskiego jako odpowiedź na potrzebę ochrony wsi przed pożarami i innymi zagrożeniami. Z czasem jej działalność znacznie się rozszerzyła. Oprócz akcji gaśniczych, prowadziła szeroką działalność edukacyjną i kulturalną. Organizowano zbiórki na zakup sprzętu, przedstawienia teatralne, zabawy taneczne i koncerty orkiestry dętej, która działa przy jednostce do dziś. To właśnie straż pożarna była przez dekady głównym ośrodkiem integrującym mieszkańców.
Budynek remizy przetrwał trudne czasy, w tym powódź z 2013 roku, która spowodowała znaczne uszkodzenia. Mimo to wciąż pełni swoją funkcję, będąc nie tylko siedzibą strażaków, ale też miejscem ważnym dla lokalnej tożsamości i dziedzictwa.
Dziś Ochotnicza Straż Pożarna w Białej Wielkiej to nowoczesna jednostka, która oprócz tradycyjnych zadań gaśniczych, uczestniczy także w akcjach ratunkowych, pomaga w usuwaniu skutków klęsk żywiołowych oraz prowadzi działalność edukacyjną. Działa przy niej także młodzieżowa drużyna pożarnicza, która kształtuje kolejne pokolenia zaangażowanych społeczników.
