Białka Lelowska

Białka Lelowska to niewielka, lecz wyjątkowo malownicza rzeka płynąca przez południową Polskę, będąca lewym dopływem Pilicy. Jej długość wynosi 26,6 km, a powierzchnia dorzecza to 144 km². Rzeka stanowi cenny przyrodniczo i turystycznie obszar, przyciągający wędkarzy, miłośników spływów kajakowych oraz osoby szukające wypoczynku blisko natury.

Źródła i przebieg rzeki

Rzeka wypływa na terenie Progu Lelowskiego, w pobliżu wsi Irządze – na pograniczu województw śląskiego i świętokrzyskiego. Jej źródła to kilka niewielkich strumieni spływających z bezleśnych, pagórkowatych terenów. Białka Lelowska płynie na północ przez miejscowości Turzyn, Lelów, Białą Wielką i Wąsosz, by w Koniecpolu zasilić wody Pilicy. W dolnym biegu rzeka przepływa przez Nieckę Włoszczowską, a przy jej ujściu rozciąga się rozległe bagno o powierzchni około 10 km².

Naturalny charakter i czysta woda

Jednym z największych atutów Białki Lelowskiej jest fakt, że na większości swojego biegu zachowała naturalne koryto, z piaszczystym dnem i wodami zaliczanymi do I klasy czystości. Szczególnie wartościowy przyrodniczo jest fragment rzeki pomiędzy Białą Wielką a Wąsoszem, który objęto ochroną w ramach sieci Natura 2000 jako specjalny obszar ochrony siedlisk.

Ten odcinek rzeki zachował niemal pierwotny charakter i stanowi schronienie dla rzadkich gatunków ryb i zwierząt wodnych. W nurcie Białki Lelowskiej spotkać można m.in. pstrąga potokowego, kiełbia, śliza, głowacza białopłetwego, a także bardzo wrażliwego na zanieczyszczenia minoga strumieniowego. Rzeka jest też siedliskiem dla bobra europejskiego oraz wydry, co potwierdza jej wysoką wartość ekologiczną.

Roślinność i krajobraz

Brzegi rzeki porastają różnorodne siedliska: łąki, zarośla, lasy łęgowe z olchami i wierzbami oraz fragmenty lasów iglastych. Miejscami występują również torfowiska, młaki i bagna. Wśród charakterystycznych roślin wyróżniają się:

• pałka szerokolistna,
• moczarka,
• sadziec konopiasty,
• wierzbówka,
• manna mielec.

Ten naturalny krajobraz tworzy znakomite warunki do obserwacji przyrody i fotografii krajobrazowej.

Rzeka dla aktywnych – kajaki i wędkarstwo

Białka Lelowska to również świetna propozycja dla aktywnych turystów. Na rzece można organizować spływy kajakowe, które są dostępne nawet dla początkujących. Niewielka głębokość i spokojny nurt sprawiają, że to bezpieczna i malownicza trasa idealna na jednodniową wyprawę.

Rzeka przyciąga także wędkarzy, którzy doceniają jej czystość i obecność licznych gatunków ryb, zwłaszcza pstrągów i ryb dennych. Ze względu na wartości przyrodnicze i ograniczoną ingerencję człowieka, łowienie w tych wodach dostarcza zarówno satysfakcji, jak i kontaktu z dziką przyrodą.

Atrakcje turystyczne nad Białką Lelowską

Wzdłuż biegu rzeki znajduje się wiele ciekawych miejsc wartych odwiedzenia:

• Lelów – miejscowość z bogatą historią, znana m.in. z kultu cadyka Dawida Bidermana oraz pozostałości dawnego zamku i zespołu klasztornego.
• Biała Wielka – z klasycystycznym pałacem Zwierkowskich otoczonym parkiem z pomnikowymi drzewami.
• Bogumiłek – niewielka, klimatyczna osada z tradycyjną zabudową.
• Koniecpol – z zespołem pałacowym i ujściem rzeki do Pilicy.

Podsumowanie

Białka Lelowska to niepozorna, ale wyjątkowa rzeka, łącząca w sobie walory przyrodnicze, krajobrazowe i turystyczne. Dzięki czystym wodom, dzikiej faunie i naturalnemu otoczeniu, stanowi doskonałe miejsce do wypoczynku na łonie natury. To również znakomity punkt wypadowy do zwiedzania okolic Lelowa i północnej części województwa śląskiego. Jeśli szukasz spokojnej rzeki do kajakowania, fotografii przyrody czy relaksującego spaceru – Białka Lelowska jest idealnym wyborem.