P.O. "Bobrowniki" - 16. Schron bojowy nr 3

Schron bojowy nr 3 wchodzący w skład punktu oporu "Bobrowniki", będącej częścią linii obronnej zwanej Obszarem Warownym "Śląsk". Schron stanowi unikalny przykład fortyfikacji przystosowanej do trudnych warunków terenowych. Obiekt uzbrojony był w trzy karabiny maszynowe, z czego główny umieszczono w trójstrzelnicowej półkopule pancernej (typ ZO. N44 1936), wbudowanej od tyłu w stropodach. Pozostałe dwa ckm-y rozmieszczono w bocznych strzelnicach, zabezpieczonych charakterystycznymi żelbetonowymi uszami stanowiącymi przedłużenie ściany czołowej.

Jest to typowy dla punktu oporu "Bobrowniki" schron bojowy, niespotykany w innych rejonach Obszaru Warownego Śląsk. Głównymi cechami tych obiektów były niewielkie gabaryty, silne uzbrojenie, brak ochrony wejścia oraz dwukondygnacyjna konstrukcja. Niewielkie wymiary sprawiały, że w środku było bardzo ciasno. Miało to też tą zaletę, że trudno byłoby nieprzyjacielowi trafić w ten obiekt, gdyby prowadzono do niego ogień pośredni z dział oddalonych o kilka kilometrów.

Niewielką wewnętrzną przestrzeń zorganizowano w ten sposób, że górna kondygnacja miała przeznaczenie typowo bojowe. Jedynie niewielką niszę pod szybem kopuły można było wykorzystać np. do składowania amunicji. Całe wyposażenie niezwiązane bezpośrednio z walką zgromadzono na dolnej kondygnacji. ściany boczne na dolnej kondygnacji były pogrubione o ponad 20 cm kosztem dostępnej przestrzeni użytkowej. W konsekwencji na dole jest mniej miejsca niż na górze.

Konstrukcja schronu prezentuje nietypowe rozwiązania techniczne wynikające z jego specyficznej lokalizacji - jako najniżej położonego obiektu punktu oporu Bobrowniki, znajdującego się na skraju terenów zalewowych. Ze względu na wysoki poziom wód gruntowych i ryzyko zalania, architekci fortyfikacji zrezygnowali z tradycyjnego betonowego stropu między kondygnacjami, zastępując go stalową płytą. To innowacyjne rozwiązanie pozwoliło zyskać około 80 cm dodatkowej wysokości, zachowując przy tym pełną funkcjonalność bojową.

Obiekt zachował się w bardzo dobrym stanie, z widocznymi elementami takimi jak:

• oryginalna kolumna na lawetę ckm w półkopule

• kompletne pancerze strzelnic bocznych

• charakterystyczne oryliony osłaniające strzelnice

Dodatkowym zabezpiecieniem była różna konstrukcja osłon strzelnic - zachodnią, bardziej narażoną na ostrzał, zabezpieczono płytą pancerną model 1936, podczas gdy wschodnią osłonięto lżejszym pancerzem warstwowym tego samego typu. Nasypy ziemne wokół schronu zachowały się w niemal nienaruszonym stanie, co wraz z oryginalnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi czyni ten obiekt szczególnie cennym przykładem przedwojennej sztuki fortyfikacyjnej.

 W wyniku ogólnej sytuacji na froncie oddziały obsadzające umocnienia OWS w nocy z 2 na 3 września 1939 roku zostały wycofane.

Schron został poddany pracom renowacyjnym i zabezpieczającym przeprowadzonym przez Stowarzyszenie Pro Fortalicium, które specjalizuje się w ochronie zabytkowych fortyfikacji. Dzięki zaangażowaniu członków stowarzyszenia obiekt odzyskał dawny blask i został zabezpieczony przed dalszą degradacją.

Informacje techniczne

• Data budowy: 1936 r.
• Typ wytrzymałości na ostrzał: "C-D" przednia część schronu odporność "D"
  • pojedyncze trafienie pociskiem: 220 mm
  • wielokrotne trafienie pociskiem: 155 mm tylna część
• schronu odporność "C"
  • pojedyncze trafienie pociskiem: 155 mm
  • wielokrotne trafienie pociskiem: 105 mm
• Grubość ścian i stropu:
  
  • strop: 120-140 cm
  • ściana czołowa: 160 cm
  • ściany boczne: 120 cm
  • ściana tylna: 100 cm
• Załoga: ok. 9 żołnierzy
• Wyposażenie:
  
  • ręczny wentylator
  • instalacja odsysania gazów prochowych
  • urządzenia łączności
  • prycze dla załogi
  • forteczny piecyk węglowy
• Uzbrojenie:
  • 3 x 7,92 mm ckm wz. 30 Browning
  • indywidualna broń piechoty typu: karabinki 7,92 mm kbk Mauser
  • granaty ręczne

Schemat schronu

Fot. Schemat schronu bojowego nr 3 punktu oporu "Bobrowniki".

Źródło: fortyfikacja.pl / Tablice informacyjne