Cmentarz Mater Dolorosa w Bytomiu
A/300/10 z 30/03/2010
Najpiękniejszy cmentarz w Bytomiu został uznany w 2009 r. za jeden z cudów architektury śląskiej w plebiscycie organizowanym prze regionalne media i Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Fakt ten z pewnością nie wzbudzi zdziwienia nikogo, kto odwiedzi nekropolię. Cmentarz do niedawna był kompletnie zdewastowany. Od kilku lat jednak nagrobki odnawiane są społecznym wysiłkiem mieszkańców Bytomia (Towarzystwa Przyjaciół Bytomia i redakcji „Życia Bytomskiego”), którzy środki na ten cel ofiarują podczas dorocznej kwesty w dniu Wszystkich Świętych.
Mater Dolorosa to wiele cennych nagrobków, w tym wielu sławnych Bytomian. Spoczywają tutaj m.in.:
- wybitny bytomski burmistrz Georg Breuning, który tę funkcję pełnił w latach 1882–1919;
- ludowy pisarz i działacza kulturalny – Jan Ligoń;
- najsłynniejszy bytomski architekt – Paul Jakisch;
- katolicki ksiądz, poeta, działacz na rzecz polskości Śląska i orędownik czystości mowy polskiej na Śląsku – ks. Norbert Bończyk;
- polski piłkarz i reprezentant Polski, olimpijczyk – Edward Józef Szymkowiak;
- proboszcz parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu – ks. Józef Szafranek;
- właściciel pierwszej w Bytomiu kawiarni i cukierni, która produkowała i sprzedawała specjalne słodycze dla diabetyków.
Pod murem cmentarnym od strony zachodniej mieści się zespół kaplic grobowych z przełomu XIX i XX w., między innymi rodzin Schastoków, Garusów i Hakubów. Aleje cmentarne zdobią piękne okazy starodrzewia. Cenne jest również samo ogrodzenie cmentarza. Na terenie nekropolii znajduje się ponadto reprezentująca styl neogotycki kaplica cmentarna pw. Matki Boskiej Bolesnej, która została wzniesiona w latach 80. XIX w. wg projektu Hugo Heera, w której znajduje się epitafium znanego jako „Homer górnośląski” ks. Norberta Bończyka.
Cmentarz jest obecnie zarządzany przez rzymskokatolicką parafię pw. św. Trójcy w Bytomiu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Początki bytomskiego cmentarza parafialnego sięgają XVII w. W 1617 r. decyzją proboszcza parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny została wybudowana cmentarna kaplica pw. św. Trójcy. Przez wiele lat pełniła ona także rolę kościoła, w którym odprawiane były msze św.
Wskutek rozwoju miasta, początkowe położenie cmentarza i wspomnianej wyżej kaplicy, zmieniało się, przybliżając się w stronę centrum Bytomia. Gwałtowny rozwój miał miejsce w II poł. XIX w., wraz z rozwojem przemysłu na Górnym Śląsku. Przez wiele lat trwały rozmowy z ówczesnymi władzami na temat konieczności przeniesienia cmentarza i remontu kościółka. W 1869 r. zapadła decyzja o zamknięciu kaplicy ze względu na bardzo zły stan, co ostatecznie stało się w 1878 r. Wcześniej, bo już w 1871 r. zdecydowano, iż nowa świątynia powstanie na miejscu rozebranej XVII-wiecznej kaplicy. Równolegle z budową nowego kościoła w 1881 r. wydano pozwolenie na wybudowanie, a następnie poświęcenie neogotyckiej kaplicy cmentarnej Mater Dolorosa, która do dnia dzisiejszego jest zarządzana przez parafię. Kaplicę zaprojektował Hugon Heer, a ufundowała ją Julianna Garus z Rozbarku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
