Kościół pw. Świętej Trójcy w Bytomiu
1345/87 z 12.06.1987
Kościół jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pw. św. Trójcy w Bytomiu. Świątynię wzniesiono na miejscu dawnej XVII-wiecznej kaplicy cmentarza parafialnego kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który znajdował się niegdyś poza miastem, na tzw. „Piekarskim Przedmieściu”. Jej projekt przygotował bytomski budowniczy Paul Jackisch, autor wielu kościołów górnośląskich.
Reprezentujący styl neogotycki kościół ma charakter bazylikowy, jest trzynawowy z nawą krzyżową. Posiada 60-metrową wieżę wznoszącą się nad zachodnią kruchtą wejściową od strony zachodniej oraz sygnaturkę na kalenicy dachu. Jest orientowany. Wnętrza są otynkowane i nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Z zewnątrz cała budowla jest murowana z cegły.
We wnętrzu znajduje się jedna empora chóru muzycznego z organami. Uwagę przyciąga piękny zespół dekoracji architektonicznej rzeźbionej w piaskowcu (maswerki okien, liczne sterczyny oraz dekoracja zwieńczenia wieży), a szczególnie portal głównego wejścia.
Wyposażenie kościoła reprezentuje styl gotycki. Jego wnętrze jest pokryte przepiękną, kolorową polichromią, która została wykonana współcześnie, ale nawiązuje do pierwotnego wystroju. W ołtarzu głównym oryginalnie przedstawiona jest Trójca Święta unosząca się nad Bytomiem. Nad wejściem do kaplicy przylegającej od południa do prezbiterium znajduje się wizerunek Matki Boskiej, pod której płaszczem wyobrażono wybitnych obywateli miasta. Wewnątrz kościoła znajduje się figura św. Józefa stworzona w XVII w. – jest to jedyna pamiątka po dawnej kaplicy cmentarnej. Pozostałe elementy wyposażenia pochodzą z okresu budowy kościoła. Oprócz wcześniej wymienionych arcydzieł na uwagę zasługują również dekoracje rzeźbione w piaskowcu, m.in. maswerki okien czy dekoracja zwieńczenia wieży. Organy zbudowała austriacka firma Rieger, posiadają 50 głosów i bardzo ładne brzmienie. Całość wyposażenia w pełni odwzorowuje płomienisty gotyk.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kościół zbudowano z uwagi na rozwój miasta, który spowodował, iż mała zniszczona cmentarna kapliczka pw. św. Trójcy z 1617 r. nie mogła pomieścić już wiernych. W 1869 r. zapadła decyzja o zamknięciu kaplicy ze względu na jej bardzo zły stan – dokonano tego w 1878 r. Do prac budowlanych przystąpiono w 1880 r. 21 maja 1883 r. wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego kościoła. Rok później stały już mury kościoła, a w dwa lata po tym wydarzeniu zakończono prace przy sklepieniach. Wiosną 1886 r. zakończono budowę neogotyckiej świątyni, a wcześniej w 1885 r. – plebanii.
Okna witrażowe postaciowe wykonała firma Türcke&Schlein z Żytawy (Zittau w Saksonii), ołtarz główny – firma Buhl z Wrocławia, a zamieszczony nad nim obraz przedstawiający Świętą Trójcę namalował Joseph Fahnroth z Wrocławia. Organy z 40 głosami i trzema manuałami wykonał wrocławski mistrz Wilhelm.
Kościół został poświęcony w 1886 r. przez biskupa sufragana wrocławskiego Hermanna Gleicha. W 1888 r. dekretem biskupa wrocławskiego, kardynała Georga von Koppa, ustanowiona została nowa parafia pw. św. Trójcy, która objęła zachodnią część miasta oraz Szombierki i Dąbrowę Miejską.
Kościół przeszedł pierwszy remont w 1922 r. Wówczas wykonano nowe polichromie ścienne oraz odnowiono organy, ołtarze, ambonę i ławki. W 1936 r. zamontowano nowe witraże do prezbiterium. Budynek świątyni wyremontowano natomiast w 1938 r.
II wojna światowa spowodowała liczne zniszczenia kościoła, szacuje się, iż 60% kościoła uległo zniszczeniu. Zaraz po zakończeniu wojny, w czerwcu 1945 r., rozpoczęto jego odbudowę, która trwała w sumie aż do 1963 r.
Ostatni pełny i kompleksowy remont świątyni przeprowadzono w latach 1975–1976. Odnowiono wtedy wieżę, portal nad wejściem głównym i wnętrze kościoła, przywracając im pierwotny wygląd.
Źródło: peuk.fiiz.pl
