Cieszyńska Madonna w Cieszynie

Stojąca na Starym Targu Madonna jest kopią oryginalnej rzeźby z piaskowca. Oryginał, z uwagi na wysoką wartość, znajduje się w Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Jest ona jednym z najcenniejszych zabytków samego Muzeum i całego Cieszyna. Jej odkrycie w 2000 r. było jednym z najbardziej sensacyjnych odkryć, jakie w tej dziedzinie dokonano po II wojnie światowej. 
Rzeźba została wykonana z piaskowca i pochodzi z warsztatu Piotra Parlera, najsłynniejszego rzeźbiarza XIV-wiecznej Europy. Jest to figura Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem o prawie naturalnej wielkości (123 cm). Należy do typu figur maryjnych z otwartym płaszczem spiętym u góry broszą. Matka Boska jest tu przedstawiona jako młoda kobieta z nagim dzieckiem siedzącym na jej lewej ręce. Ubrana jest w długą obcisłą suknię z dekoltem, z długimi rękawami u nadgarstka zapiętymi szeregiem drobnych guzików. Narzucony na jej ramiona szeroki płaszcz, obszyty lamówką, opada załamując się w udrapowane fałdy, a lewa poła płaszcza otula dolną część ciała Dzieciątka. Głowę Madonny zdobią długie włosy, układające się w rurkowate loki i opadające na ramiona i plecy. Pierwotnie Madonna miała koronę w postaci szerokiej obręczy z czterema niskimi i czterema wysokimi lilijkami. 
Postać Dzieciątka jest bardziej schematyczna, prawą rączkę wspiera ono o dekolt Matki i bawi się broszą, lewą położoną ma na jabłku, które trzyma Madonna. Jabłko stanowi chrześcijański symbol grzechu pierworodnego i jego odkupienia, cieszyńska rzeźba ukazuje bowiem Pannę Marię jako królową niebios i drugą Ewę. 
Cieszyńska Madonna pokazuje ożywioną twarz o niezwykle poważnym wyrazie. Należy do rzeźb stworzonych zgodnie z zasadami tzw. nowego realizmu, powstałego jako reakcja na przeważającą w średniowieczu tradycję idealistycznego przedstawiania postaci. Nurt ten został zapoczątkowany we Włoszech w I poł. XIV w. przez Giotto i w pełni rozwinął się na praskim dworze cesarza Karola IV dzięki Piotrowi Parlerowi. 
Cieszyńska Madonna prezentuje wszystkie najważniejsze cechy tego stylu, wykazując wielkie podobieństwa do najbardziej znanych dzieł Parlera, do jakich należą przede wszystkim podobizny Karola IV i jego rodziny znajdujące się w Katedrze pw. św. Wita w Pradze.

Figura: Maria stoi wyprostowana na kuli ziemskiej. Na lewym ramieniu trzyma Jezusa, który, siedząc bokiem do Matki, opiera rękę na jej ramieniu. Maria patrzy przed siebie. Obie postacie w koronach. Figura jest polichromowana. Figura jest kopią oryginalnej, przechowywanej w Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Postument: Figura stoi na kolumnie ustawionej na prostej podstawie na stopce. Podstawa zwieńczona daszkowym gzymsem. Na nim gładka kolumna na plincie, z uproszczoną bazą i głowicą.

Otoczenie: Figura stoi nieco z boku wybrukowanego placu targowego, otoczona metalowymi słupkami. W tym miejscu znajdowała się studnia.

Uwagi: Figura z lat 60. XIV w. powstała w warsztacie niemieckiego rzeźbiarza Petera Parlera. Od XVIII w. do 1844 r. stała przed zamkiem, a następnie na Starym Targu. Kolumna z XIX w.

Źródło: peuk.fiiz.pl / przydrozne.eu