Schron piechoty K-Ba-S 21 "Kazi"
Schron piechoty K-Ba-S 21 „Kazi” to jeden z pięciu obiektów wchodzących w skład potężnej Twierdzy artyleryjskiej Bouda – czechosłowackiego systemu umocnień z lat 1935–1938. Obiekt ten był jednym z najważniejszych punktów obrony całego kompleksu, a jego główne zadanie polegało na osłonie podejścia od strony wsi Lichkov.
Zbudowany w IV klasie odporności, schron „Kazi” wyróżnia się masywną, żelbetową konstrukcją i przemyślaną architekturą obronną. Jego główne uzbrojenie składało się z dwóch podwójnych ciężkich karabinów maszynowych umieszczonych w strzelnicach pod betonem oraz jednego podwójnego ciężkiego karabinu maszynowego w kopule pancernej. Dodatkowo obiekt wyposażony był w strzelnicę dla lekkiego karabinu maszynowego, służącą do obrony rowu ochronnego i zabezpieczenia wyjścia awaryjnego.
Budowa i uzbrojenie schronu „Kazi”
Podczas budowy schronu K-Ba-S 21 zastosowano nowoczesne jak na lata 30. rozwiązania inżynieryjne, które miały zapewnić maksymalną odporność na ostrzał artyleryjski. Beton o wysokiej wytrzymałości tworzył ściany i stropy o grubości przekraczającej 2 metry. Dzięki temu obiekt mógł wytrzymać bezpośrednie trafienia ciężkimi pociskami.
Schron wyposażony był w pancerne elementy, takie jak kopuła dla ciężkiego karabinu maszynowego i zbrojone stanowiska obserwacyjne. Wnętrze zawierało pomieszczenia dla załogi, zapas amunicji oraz system filtracji powietrza. Załogę stanowiło kilkunastu żołnierzy, którzy w razie walk mieli zapewnić skuteczną obronę sektora północnego twierdzy Bouda.
Na powierzchni obiektu do dziś można dostrzec pozostałości oryginalnego ciemnozielonego tynku maskującego, który doskonale wtapia się w naturalny krajobraz Gór Orlickich. Widoczne są także ślady uszkodzeń powstałych w czasie okupacji, które nadają bunkrowi autentycznego, historycznego charakteru.
Schron „Kazi” w krajobrazie twierdzy Bouda
Schron piechoty K-Ba-S 21 „Kazi” stanowi północno-zachodnią część kompleksu Bouda i jest pierwszym punktem zwiedzania dla turystów idących zielonym szlakiem z Lichkova. Trasa prowadząca do obiektu jest malownicza, lecz wymagająca – obejmuje strome podejścia i znaczne różnice wysokości. Nagrodą za trud jest możliwość zobaczenia jednej z najlepiej zachowanych fortyfikacji czechosłowackich w naturalnym otoczeniu.
Obiekt ten, podobnie jak cała twierdza Bouda, zachował się w oryginalnym stanie i stanowi dziś część narodowego zabytku kultury Republiki Czeskiej. W ramach zwiedzania można obejrzeć zarówno powierzchniowe elementy obronne, jak i rozległy system podziemnych korytarzy.
Zwiedzanie i ciekawostki
Twierdza Bouda, której częścią jest schron „Kazi”, jest obecnie udostępniona turystom jako muzeum militarne. Wnętrze schronu odtworzono zgodnie z oryginalnymi planami, a zwiedzający mogą zobaczyć autentyczne stanowiska bojowe, kopuły pancerne i elementy wyposażenia.
Dla miłośników historii militarnej to prawdziwa gratka – możliwość zetknięcia się z unikalnym przykładem międzywojennej architektury obronnej, zachowanym niemal w niezmienionej formie. Zimą schron prezentuje się szczególnie malowniczo, ukryty wśród ośnieżonych lasów Orlickich Gór, co podkreśla jego surowy, monumentalny charakter.
Schron piechoty K-Ba-S 21 „Kazi” to nie tylko część potężnej linii obronnej, ale również świadectwo niezwykłej precyzji inżynieryjnej i determinacji, z jaką przedwojenna Czechosłowacja przygotowywała się do obrony swoich granic. Dziś to miejsce historii i pamięci – fascynujący cel wycieczki dla każdego miłośnika militariów i architektury fortyfikacyjnej.
