Schron R-H-S 78 "Na Pasece"
Schron R-H-S 78 „Na Pasece” to wyjątkowy element Twierdzy artyleryjskiej Hanička (cz. Dělostřelecká tvrz Hanička) – jednego z najważniejszych kompleksów czechosłowackich umocnień z lat 30. XX wieku. Obiekt został wybudowany w czerwcu 1938 roku na wysokości 856 m n.p.m. i należał do IV kategorii odporności, co oznaczało najwyższy poziom zabezpieczenia przed ostrzałem artyleryjskim.
Ten schron miał pełnić funkcję artylerii fortecznej, będąc przystosowanym do instalacji obrotowej i wysuwanej wieży artyleryjskiej uzbrojonej w dwie haubice kalibru 100 mm. Wieża miała zostać zamontowana w specjalnym szybie o imponujących wymiarach – 11 metrów wysokości i 7 metrów średnicy.
Ambitny projekt, którego nie ukończono
Pomimo zaawansowanych planów, do wybuchu II wojny światowej wieża artyleryjska nie została zainstalowana. Prace budowlane zakończono jedynie na etapie konstrukcji samego schronu, co uczyniło R-H-S 78 jednym z najbardziej symbolicznych przykładów niespełnionych ambicji czechosłowackiego systemu obronnego.
Po wojnie szyb przeznaczony pod wieżę został zabetonowany i zasypany ziemią, a sam schron przez wiele lat pozostawał w zapomnieniu. Obiekt nie posiada wejścia z zewnątrz i nie jest udostępniony do zwiedzania, jednak od pewnego czasu trwa jego rekonstrukcja, mająca na celu częściowe odtworzenie pierwotnego wyglądu i funkcji.
Część Twierdzy Hanička
R-H-S 78 „Na Pasece” był integralną częścią Grupy Warownej Hanička, złożonej z sześciu schronów bojowych połączonych siecią podziemnych korytarzy, magazynów i koszar. System ten tworzył rozbudowany kompleks obronny mający chronić południowo-zachodni odcinek granicy Czechosłowacji.
Twierdza Hanička, położona w Górach Orlickich, była jednym z najnowocześniejszych projektów inżynierii wojskowej swojej epoki. Choć nigdy nie została użyta w walce, stanowi dziś niezwykle cenny przykład międzywojennych technologii obronnych.
Współczesne znaczenie i turystyka
Obecnie Twierdza Artyleryjska Hanička ma status muzeum i jest udostępniana zwiedzającym. Turyści mogą z przewodnikiem obejrzeć przebudowany blok wejściowy R-H-S 79a „U silnice”, rozległe podziemia oraz kilka schronów bojowych na powierzchni.
Choć schron R-H-S 78 „Na Pasece” pozostaje niedostępny wewnątrz, jego położenie i historia przyciągają miłośników fortyfikacji i turystyki militarnej. Miejsce to jest dowodem ogromnych ambicji i inżynieryjnej precyzji, z jaką w okresie międzywojennym Czechosłowacja przygotowywała się do obrony swoich granic.
Dziedzictwo militarne Gór Orlickich
R-H-S 78 „Na Pasece” stanowi ważny fragment dziedzictwa militarnego regionu, który dziś łączy historię z naturą. Odwiedzając okolice Twierdzy Hanička, można zobaczyć pozostałości dawnych konstrukcji obronnych, poznać ich historię i zrozumieć skalę przedsięwzięcia, jakie w latach 30. podjęła Czechosłowacja.
Dla pasjonatów historii wojskowości to miejsce wyjątkowe – symbol niedokończonego, lecz imponującego projektu, który do dziś budzi podziw i ciekawość.
