Schron R-H-S 80 "U potůčku"
Schron R-H-S 80 „U potůčku” to dwukondygnacyjny, dwustronny obiekt piechoty, będący częścią potężnego systemu Twierdzy artyleryjskiej Hanička (cz. Dělostřelecká tvrz Hanička) w Górach Orlickich. Wybudowany w październiku 1937 roku na wysokości 850 m n.p.m., stanowił jeden z kluczowych punktów obronnych grupy warownej.
Zlokalizowany przy leśnej drodze, za schronem R-H-S 79 „Na mýtině”, obiekt można odnaleźć, podążając czerwonym szlakiem z miejscowości Hanička. Pomimo że dziś jest niedostępny do zwiedzania, wciąż zachwyca swoim rozmachem i znaczeniem w historii czechosłowackich fortyfikacji.
Konstrukcja i wyposażenie
Schron R-H-S 80 „U potůčku” zaprojektowano w IV kategorii odporności, co oznacza, że był w stanie wytrzymać silny ostrzał artyleryjski. Jego budowę rozpoczęto 21 października i zakończono 26 października 1937 roku. Obiekt wykonano z żelbetu o dużej grubości, z myślą o odporności na ciężkie pociski artyleryjskie i bombowe.
W jego podziemiach znajdowało się ujęcie wody dla całej grupy warownej Hanička, co czyniło go jednym z najważniejszych elementów zaplecza technicznego twierdzy. Schron połączony był z podziemnym systemem korytarzy i pomieszczeń gospodarczych za pomocą klatki schodowej.
Historia i losy powojenne
Podczas II wojny światowej obiekt R-H-S 80 nie ucierpiał znacznie, jednak w latach 50. XX wieku został poważnie uszkodzony w wyniku działań mających na celu przekształcenie Twierdzy Hanička w schron przeciwatomowy. Wówczas wyrwano wszystkie kopuły pancerne i częściowo zasypano górną kondygnację schronu.
Obecnie połowa budynku spoczywa pod ziemią, a jego wnętrze jest niedostępne dla turystów. Mimo to stanowi cenny zabytek inżynierii wojskowej, który przypomina o ambitnym planie obrony przedwojennej Czechosłowacji.
Część Grupy Warownej Hanička
Schron R-H-S 80 „U potůčku” należał do kompleksu Grupy Warownej Hanička, zbudowanej w latach 1936–1938 w ramach czechosłowackiego systemu umocnień granicznych. Cała twierdza składała się z sześciu schronów bojowych połączonych siecią podziemnych korytarzy, magazynów i koszar, co czyniło ją jednym z najbardziej nowoczesnych zespołów fortyfikacyjnych w Europie tamtego okresu.
Dziś Twierdza Hanička jest muzeum udostępnionym do zwiedzania z przewodnikiem. Trasa turystyczna obejmuje odrestaurowany blok wejściowy, podziemia oraz niektóre schrony na powierzchni. Choć R-H-S 80 pozostaje zamknięty, wciąż można zobaczyć jego lokalizację podczas spaceru szlakiem historycznych umocnień.
Świadectwo inżynierii i historii
Schron R-H-S 80 „U potůčku” to milczący świadek historii — symbol determinacji i zaawansowania technicznego przedwojennej Czechosłowacji. Jego strategiczne położenie, solidna konstrukcja i rola w systemie obronnym sprawiają, że jest to miejsce niezwykle cenne dla miłośników historii militarnej.
Dla turystów odwiedzających Góry Orlickie stanowi punkt obowiązkowy na mapie czeskich fortyfikacji — łącząc w sobie historię, inżynierię i niepowtarzalny klimat przedwojennej linii obrony.
