Muzeum Miejskie "Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej
Muzeum Miejskie „Sztygarka” jest instytucją, której celem jest trwała ochrona dóbr kultury, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie kontaktu ze zbiorami. W jego strukturze znajduje się pięć działów: archeologii, etnograficzno-podróżniczy, historii, przyrody i techniki oraz marketingu i edukacji.
Swoje eksponaty „Sztygarka” prezentuje zarówno na wystawach stałych, jak i czasowych. Do pierwszej grupy zaliczają się:
- „Historia, co węglem i srebrem pisana, czyli o przemyśle w Zagłębiu Dąbrowskim”;
- „Las karboński, czyli przeszłość zapisana w węglu”;
- „Mamuty – władcy plejstoceńskiej tundry”;
- „Jura Krakowsko-Częstochowska – osobliwości flory i fauny”;
- „Sole i minerały świata”;
- „Jak żył rolnik i górnik na ziemi zagłębiowskiej”;
- „Galeria Zasłużonych Dąbrowian”;
- „Galeria Zasłużonych Dąbrowian – biogramy”.
Ważną częścią działalności muzeum jest prowadzenie edukacji muzealnej. Oferta „Sztygarki” w tym zakresie jest bardzo szeroka i obejmuje zagadnienia z zakresu: archeologii, etnografii i podróży, filozofii, historii, historii starożytnej, kultury, przyrody i geologii i etnografii lokalnej. Muzeum organizuje również dla zainteresowanych terenowe wycieczki edukacyjne.
W placówce działa ponadto wewnętrzna biblioteka muzealna, która gromadzi i udostępnia literaturę z dziedzin reprezentowanych w muzeum. Materiały biblioteczne w liczbie ok. 2,5 tys. pozycji, obejmują głównie zagadnienia związane z historią Dąbrowy Górniczej na tle regionu, naukami technicznymi, archeologii, etnografii i etnologii, a także podróży.
W strukturze muzeum działa kopalnia ćwiczebna, która niegdyś pełniła rolę obiektu szkoleniowego, a w wyrobiskach której obecnie prezentowane są maszyny i urządzenia służące do urabiania i transportu węgla. Obiekt jest jedną z podziemnych atrakcji śląskiego Szlaku Zabytków Techniki.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia Muzeum Miejskiego „Sztygarka” sięga 1912 r., kiedy to wśród członków nowo powstałego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego zrodziła się myśl utworzenia na terenie Dąbrowy Górniczej placówki gromadzącej zbiory geologiczne. Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli absolwenci Szkoły Górniczej i Hutniczej w Dąbrowie (nazywanej potocznie „Sztygarką”) – Piotr Przesmycki i Adam Piwowar. W ten sposób w mieście powołano do życia Muzeum Geologiczne im. Zygmunta Glogera. Jego siedzibę zlokalizowano w salach resursy. Jego właścicielem było Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, a placówka – pomimo, iż powstała poza strukturą szkoły – uważana była za jej część. W związku z tym do muzeum napływały liczne zbiory od byłych i ówczesnych uczniów, a ich opracowaniem i katalogowaniem zajmowali się Przesmycki i Piwowar.
Po reaktywowaniu działalności szkoły w 1919 r., już pod nazwą Państwowa Szkoła Górnicza i Hutnicza im. Staszica, Piwowar zdecydował wskrzesić dawną placówkę muzealną jako pracownię szkolną. Niestety, II wojna światowa przyniosła wielkie straty, zarówno w postaci uszkodzeń budynku szkoły, jak i zniszczenia zbiorów muzealnych.
Mimo to placówkę przywrócono do życia dzięki wielkiemu zaangażowaniu dawnych nauczycieli i uczniów. Wielkie zasługi mieli tutaj przede wszystkim absolwenci „Sztygarki” – E. Ciuk, a następnie S. Szostak i A. Zieliński. W 1966 r. zbiory muzealne zajmowały już pięć sal o łącznej powierzchni 240 m², a 3 tys. eksponatów, pochodzących w większości z Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego i Dolnośląskiego, rozmieszczonych było w 111 gablotach.
W niedługim czasie dąbrowskie Muzeum Geologiczne urosło do rangi jednej z najważniejszych tego typu placówek w Polsce.
W 1986 r. muzeum zmieniło swoją nazwę na Muzeum Geologiczne i Historii „Sztygarki” Zespołu Szkół Zawodowych Węgla Kamiennego im. Staszica. Obecną nazwę nosi zaś od listopada 1997 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
