Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie

Teatr Dzieci Zagłębia to dzieło Jana Dormana i jego żony Janiny. Dormanowie w 1945 r. założyli w Sosnowcu Międzyszkolny Teatr Dziecka. Nie była to jednak standardowa placówka teatralna, a cykl zajęć wychowawczych o charakterze zabawy w teatr, które prowadzone były w szkołach. Premierowym przedstawieniem teatru były „Malowane dzbanki”. Spektakl ten odbył się 23 grudnia 1945 r. na scenie Teatru Miejskiego w Sosnowcu.

Swoją koncepcję zabawy w teatr Dorman mógł w pełni realizować w kolejnych latach dzięki Związkowi Zawodowemu Górników, który udostępnił mu swój budynek przy ulicy Żytniej w Sosnowcu. Wówczas placówka nosiła nazwę „Eksperymentalny Teatr Dziecka”. Jego spektakl premierowy odbył się 2 lipca 1947 r.

W 1949 r. teatr przeniósł się z Sosnowca do Będzina do budynku dawnego Domu Parafialnego. Patronat nad nim objął Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Chemicznego. Zespół nowo założonego Teatru Dzieci Zagłębia Dorman stworzył z amatorów, których postanowił sam wyszkolić. 4 lipca 1950 r. odbyła się premiera „Awantury z ogniem” Anny Świrszczyńskiej w reżyserii Jana Dormana, która okazała się wielkim sukcesem. Pomimo wielu trudności, z którymi teatr borykał się w kolejnych latach, odnosił on kolejne artystyczne sukcesy. Stał się również miejscem, w którym odbywało się wiele spotkań z artystami oraz dyskusji na tematy okołoteatralne. W 1970 r. placówka zaczęła organizować Przeglądy Teatrów Lalkowych. Od 1971 r. w teatrze działalność rozpoczął Klub Studenta „Ethiopus”, który prowadził działania z zakresu edukacji teatralnej. Z czasem klub przekształcił się w Regionalny Ośrodek Studencki „Ethiopus”.

Jan Dorman pełnił funkcję dyrektora teatru do 1978 r., kiedy to zdecydował się przejść na emeryturę. 25 marca 1992 r. w foyer teatru odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci. W marcu 1996 r., w 10. rocznicę śmierci założyciela, Teatr Dzieci Zagłębia otrzymał jego imię.

Kolejnym po Dormanie dyrektorem teatru został Grzegorz Lewandowski, który funkcję tę sprawował do 1991 r. Jego największym sukcesem było powołanie 2-letniego Studium Aktorskiego Teatrów Lalkowych przy Teatrze Dzieci Zagłębia, które funkcjonowało w latach 1982–1985/6.  

Po Lewandowskim dyrektorami teatru byli: Waldemar Musiał (1991–1992), Małgorzata Majewska (1992–1995), Michał Rosiński (1995–2001) i Arkadiusz Klucznik (2001–2005).

W 2005 r. dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Dzieci Zagłębia został Dariusz Wiktorowicz. Dzięki nowemu dyrektorowi w realizację będzińskich spektakli zaangażowali się m.in. Grzegorz Turnau, Wojciech Malajkat oraz Mateusz Pospieszalski. W 2007 r. Teatr Dzieci Zagłębia został uhonorowany Zagłębiowską Nagrodą „Humanista” w kategorii promocyjnej (w dowód uznania zasług w pracy artystycznej i społecznej na rzecz Zagłębia Dąbrowskiego, umacniania zagłębiowskiej tożsamości, promowania wartości lokalnych i regionalnych oraz budowania pozytywnego wizerunku regionu). W 2009 r. teatr został wyróżniony Złotą Odznaką Honorową za zasługi dla województwa śląskiego. W tym samym roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczył Dariusza Wiktorowicza Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Źródło: peuk.fiiz.pl