Chelosiowa Jama – Jaskinia Jaworznicka

Chelosiowa Jama – Jaskinia Jaworznicka to jedna z najdłuższych jaskiń w Polsce, położona w Górach Świętokrzyskich. Znajduje się na Górze Kopaczowej, na terenie nieczynnych kamieniołomów w Jaworzni. Powstała z połączenia dwóch jaskiń: Chelosiowej Jamy i Jaskini Jaworznickiej, tworząc system o łącznej długości 3 670 metrów i deniwelacji 61 metrów. Jest to druga pod względem długości jaskinia w Polsce poza Tatrami, zaraz po Jaskini Niedźwiedziej w Sudetach.

Historia Odkrycia

Otwór Jaskini Jaworznickiej został odkryty latem 1960 roku podczas prac w kamieniołomie, natomiast wejście do Chelosiowej Jamy odsłonięto w 1973 roku, dzięki geologowi Romanowi Chlebowskiemu, nazywanemu „Cheloś”. Dalsze eksploracje prowadzone przez Speleoklub Świętokrzyski w latach 1984–1996 doprowadziły do odkrycia kolejnych korytarzy i połączenia obu jaskiń w jednolity system.

Budowa i Charakterystyka

Jaskinia Chelosiowa Jama posiada dwa otwory wejściowe, z których jeden został zamurowany, a drugi zabezpieczony drzwiami. Podobnie w Jaskini Jaworznickiej – górny otwór jest zamknięty kratą, a dolny wejściowy zabezpieczono drzwiami.

Układ jaskini jest labiryntowy, z rozległymi komorami oraz ciasnymi korytarzami. Do najbardziej malowniczych miejsc należą:

• Sala z Jeziorkiem – z Jeziorkiem Błękitnych, osiągającym głębokość 7 metrów,
• Sala z Kominem – wyróżniająca się imponującymi naciekami na stropie,
• Wielki Korytarz – z licznymi polewami kalcytowymi i stalaktytami,
• Sala Wielkobiwakowa – jedna z większych komór jaskiniowych.

Przyroda i Ochrona

Jaskinia stanowi istotne miejsce zimowania dla nietoperzy – naliczono tu ponad 200 osobników należących do siedmiu gatunków. Występują tu również inne zwierzęta, w tym kuny. Charakterystyczne dla jaskini są bogate formy naciekowe, w tym stalagmity, stalaktyty oraz niezwykle rzadkie konkrecje manganowe i kaszka kalcytowa.

Obszar kamieniołomu objęty jest ochroną jako Rezerwat Przyrody Nieożywionej Chelosiowa Jama. Gmina Piekoszów realizuje projekt edukacyjny, w ramach którego powstają ścieżki dydaktyczne i punkty widokowe.

Zwiedzanie i Dostępność

Chelosiowa Jama – Jaskinia Jaworznicka nie jest dostępna dla masowego ruchu turystycznego, ze względu na trudne warunki i konieczność ochrony delikatnych form krasowych. Jednak w rezerwacie można podziwiać powierzchniowe odsłonięcia geologiczne i poznawać zjawiska krasowe na specjalnych ścieżkach edukacyjnych.

Podsumowanie

Chelosiowa Jama – Jaskinia Jaworznicka to niezwykłe miejsce, zarówno pod względem przyrodniczym, jak i naukowym. Jako jedna z najdłuższych jaskiń w Polsce zachwyca bogactwem form naciekowych i stanowi cenne siedlisko dla wielu gatunków zwierząt. Jej ochrona i prowadzone projekty edukacyjne pozwolą kolejnym pokoleniom odkrywać tajemnice jaskiń Gór Świętokrzyskich.

Źródło: wikipedia.pl / powiat.kielce.pl