Kościół pw. św. Karola Boromeusza w Koszarawie
A-727/97 z 17.11.1997; A-617/89 z 16.11.1989
Kościół pw. św. Karola Boromeusza w Koszarawie jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu jeleśniańskiego należącego do diecezji bielsko-żywieckiej.
Kościół jest zdecydowanie najcenniejszym zabytkiem na terenie Koszarawy. Wzniesiono go w latach 1839–1843. Zabytkowa świątynia nie zachowała niestety do czasów współczesnych swojego pierwotnego wyposażenia, jako że w czasie II wojny doznała ogromnych zniszczeń. Większość zdobiących jej ściany pięknych XIX-wiecznych fresków, obrazów i złoceń zostało bowiem zamalowanych lub też zgrabionych.
Na terenie Koszarawy z zabytków sakralnych warto jeszcze zwrócić uwagę na przydrożne kapliczki, które stanowią charakterystyczny element jej krajobrazu. Najstarsza z nich pochodzi z XVIII w. i znajduje się w Koszarawie Cichej. Cennym obiektem jest także zabytkowa dzwonnica w Koszarawie Bystrej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Koszarawa powstała w XIV w., lokowana na prawie wołoskim. Najprawdopodobniej została założona przez Wołosów znad dolnego Dunaju trudniących się pasterstwem owiec i bydła, wędrujących ze swoimi stadami grzbietami Karpat w poszukiwaniu dobrych warunków wypasu. Z biegiem czasu porzucali oni koczowniczy tryb życia i zakładali stałe osady tam, gdzie napotykali dobre warunki sprzyjające ich egzystencji. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „koszar” oznaczającego zagrodę dla owiec (do dziś w rejonie Koszarawy Bystrej można natknąć się na bacę pilnującego swego stada). Mieszkańcy wsi oprócz pasterstwa zajmowali się także obróbką drewna, gdyż z powodu jałowości gleb nie byli w stanie wyżywić swoich rodzin. Z tego też powodu od 1860 r. rozwinął się tu chałupniczy wyrób zabawek i nie tylko. Miejscowi rzemieślnicy wykonywali między innymi drewniane łyżki, rogalki, wałki, tłuczki, stoliki, krzesła, drewniane spinacze, kołyski i zabawki (ręcznie malowane lub wypalane) zwane klepotkami (nazwa pochodzi od charakterystycznego koguta na kółkach machającego skrzydłami podczas jazdy). Koszarawa stanowiła kiedyś centrum obróbki drewna. Niektóre egzemplarze zabawek, wykonane przez koszarawskich zabawkarzy znajdują się w Muzeum w Żywcu (m.in. żołnierze umieszczeni na ruchomej drabince).
Od początku swojego istnienia Koszarawa należała do parafii pw. św. Wojciecha w Jeleśni i nie posiadała swojego kościoła. Mieszkańcy wsi na nabożeństwa uczęszczali więc do Jeleśni. Na początku XIX w. zapragnęli jednak posiadać swoją własną świątynię. W 1824 r. erygowana została tutaj parafia pw. św. Karola Boromeusza, poprzez jej całkowite wyłączenie z jeleśniańskiej parafii. Piętnaście lat później, w latach 1839–1843 wzniesiono murowaną świątynię parafialną. Jej konsekracja miała miejsce w 1855 r. Wraz z powstaniem parafii i kościoła, w Koszarawie został również założony rzymskokatolicki cmentarz grzebalny, który obecnie wpisany jest, podobnie jak świątynia, do wojewódzkiego rejestru zabytków i podlega ochronie prawnej. Najstarsze na nim nagrobki pochodzą z II poł. XIX w. Obecnie na terenie gminy znajdują się dwie parafie: parafia ku czci św. Karola Boromeusza w Koszarawie i od 1989 r. parafia pw. Stygmatów św. Franciszka w Koszarawie Bystrej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
