Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym i największym muzeum z przymiotnikiem "narodowe" w nazwie w Polsce. Zostało powołane do życia w 1879 r. uchwałą Rady Miasta Krakowa. Do końca I wojny światowej było jedynym wielkim dostępnym dla publiczności muzeum na ziemiach polskich i do dziś pozostaje placówką o największej liczbie kolekcji, budynków i stałych galerii. Zbiory, nad którymi pieczę sprawuje Muzeum liczą ponad 900 tysięcy eksponatów, a jego misją jest upowszechnianie sztuki polskiej i zagranicznej.

Muzeum Narodowe w Krakowie obejmuje dwanaście oddziałów. Główną siedzibą jest Gmach Główny, mieszczący się przy alei 3 Maja 1, gdzie znajdują się Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz XX + XXI Galeria Sztuki Polskiej. W salach wystaw zmiennych prezentowane są ekspozycje czasowe, ponadto prowadzone są tu zajęcia edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, organizowane są liczne konferencje, seminaria i szkolenia. W placówce mieszczą się również biura dyrekcji i administracji, biblioteka oraz niektóre pracownie i warsztaty muzealne.

Najstarszym oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie są Sukiennice w Rynku Głównym 3, które zostały wybrane na siedzibę powstającego muzeum w 1879 r. Zaaranżowana w nich Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku jest jednym z najsłynniejszych zbiorów muzealnych w Polsce.

Muzeum ma trzy oddziały biograficzne poświęcone wielkim polskim artystom: Dom Jana Matejki przy ul. Floriańskiej 41 (dom własny najwybitniejszego polskiego malarza historycznego) i Dom Józefa Mehoffera przy ul. Krupniczej 26 wraz z odtworzonym w 2004 roku po ponad sześćdziesięciu latach ogrodem zaprojektowanym przez Józefa Mehoffera i uznanym wówczas za najpiękniejszy ogród młodopolski w Krakowie. Trzeci oddział znajduje się poza Krakowem, w Zakopanem, przy ulicy Kasprusie 19. Jest to muzeum biograficzne wielkiego kompozytora polskiego – Karola Szymanowskiego, ulokowane w drewnianej willi "Atma".

W Kamienicy Szołayskich, przy placu Szczepańskim 9 (dawnym Muzeum Stanisława Wyspiańskiego), oprócz ekspozycji stałych i czasowych, odbywają się wykłady, koncerty, spektakle teatralne oraz zajęcia edukacyjne. Znajduje się tam także sklep muzealny i kawiarnia.

W Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, przy ulicy Kanoniczej 17, działają dwie stałe galerie prezentujące kolekcje MNK. Na I piętrze – galeria "Sztuka Dawnej Polski. XII–XVIII wiek", gdzie można oglądać dzieła polskiej sztuki średniowiecznej, renesansowej i barokowej. Na parterze – galeria "Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej". W odrestaurowanych piwnicach można podziwiać 800 fragmentów najcenniejszych rzeźb architektonicznych z całej Polski, pochodzących m.in. z kościoła Mariackiego, katedry krakowskiej czy katedry gnieźnieńskiej – w ramach projektu "Kraków na wyciągnięcie ręki. Rzeźba architektoniczna ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie".

W posiadaniu Muzeum Narodowego w Krakowie jest bezcenna, liczącą 100 tysięcy egzemplarzy kolekcja numizmatów, w tym najlepszy na świecie zbiór numizmatów polskich. Jej trzon to licząca ponad 11 tysięcy egzemplarzy kolekcja słynnego numizmatyka i zbieracza pamiątek historycznych hrabiego Emeryka Hutten-Czapskiego (1828–1896). Kolekcja, wraz z budynkiem muzealnym, została przekazana Muzeum Narodowemu w Krakowie. Tak powstało Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, które mieści się przy ulicy Piłsudskiego 10-12. W roku 2016 w tym kompleksie został zbudowany Pawilon Józefa Czapskiego – nowe muzeum poświęcone wnukowi Emeryka, wybitnemu malarzowi, pisarzowi, świadkowi Katynia.

W budynku Starego Spichlerza przy placu Sikorskiego znajduje się muzeum biograficzne Stanisława Wyspiańskiego, najwybitniejszego artysty polskiego modernizmu.
Twórczość Wyspiańskiego, niezwykle wszechstronna, obejmuje różne dziedziny sztuki wzajemnie się dopełniające. W dorobku malarskim artysty są kompozycje witrażowe, portrety i pejzaże, w obszarze sztuki użytkowej projektował on meble i wystroje wnętrz, ponadto zajmował się typografią i edytorstwem. Jest autorem wielu dzieł literackich – dramatów, tragedii, rapsodów, wierszy. Był również reżyserem i scenografem własnych oraz tworzonych przez innych autorów sztuk na scenach teatralnych.

Integralną częścią Muzeum Narodowego w Krakowie stała się od dnia 29 grudnia 2016 roku kolekcja Książąt Czartoryskich. Po dokończeniu remontu budynków Muzeum Książąt Czartoryskich przy ulicy św. Jana 19 pod koniec 2019 roku ta bezcenna kolekcja, zaliczana do najważniejszych w Polsce, licząca 86 tysięcy muzealiów, jest znowu udostępniona publiczności.

Wiosną 2021 roku do odrestaurowanego i zmodernizowanego Arsenału Książąt Czartoryskich powróciła Galeria Sztuki Starożytnej, licząca 1000 eksponatów. Kolekcja Czartoryskich obejmuje także 250 tysięcy rękopisów, starodruków, książek i dokumentów, które są dostępne w Bibliotece Książąt Czartoryskich, mieszczącej się w kamienicy przy ulicy św. Marka 17.

Źródło: mnk.pl