Schron przeciwlotniczy (Plac Inwalidów) w Krakowie
Z wybudowanych na terenie Krakowa w okresie okupacji niemieckiej schronów typu LS-Deckungsgraben do tej pory udało się spenetrować osiem. Dzięki staraniom członków Małopolskiego Stowarzyszenia Miłośników Historii "Rawelin" trzy z takich schronów zostały odgruzowane, oczyszczone i zabezpieczone. Jesienią 2006 roku otwarto wejście do jednego z nich - LS-Deckungsgraben nr 2. Udostępniono go zwiedzającym przy współpracy z Muzeum Historycznym Miasta Krakowa w w ramach Dnia Otwarty Drzwi Muzeów Krakowskich. Inicjatywa spotkała się z wielkim zainteresowaniem krakowian. Kolejne zagospodarowane schrony nr 7 i nr 8 mieszczą się pod pl. Inwalidów i parkiem Krakowskim. W roku 2007 wieść o możliwości zwiedzenia tych obiektów w czasie Nocy Muzeów ściągnęła do parku tłumy. Schron pod placem odwiedziło 3000 osób, a w parku 2000. Z wyposażenia schronów nie zachowało się prawie nic, ale robią one duże wrażenie.
Schron w pod Placem Inwalidów (nr 8) otwierany jest sporadycznie, brak w nim oświetlenia elektrycznego.
Źródło: rawelin.org
Nasilenie się alianckich nalotów na miasta niemieckie oraz słabość Luftwaffe wymusiło podjęcie środków, które miały ograniczyć liczbę ich ofiar. 16 grudnia 1943 roku zostało ogłoszone Zarządzenie nakazujące mieszkańcom Krakowa jak i osobom w nim przebywającym przygotowanie odpowiednich schronów na wypadek bombardowań. Początkowo urządzano je w piwnicach domów (niem. Luftschutzkeller), a następnie przystąpiono do budowy typowych schronów (niem. LS-Deckungsgraben) zapewniających schronienie przed odłamkami jak i falą uderzeniową powstałą w wyniku eksplozji bomby. Budowano je jako zmodernizowaną wersję rowów przeciwlotniczych, wzmocnionych dodatkowo betonem lub elementami prefabrykowanymi i nakładem warstwy ziemi nad stropem. Ukrycie to nie było odporne na uderzenie bomby lotniczej, chroniło jedynie przed odłamkami i falą uderzeniową pochodzącą z wybuchu. Na potrzeby mieszkańców Krakowa zaplanowano około 60 ukryć tego typu, z czego około połowę udało się zrealizować. Większość obiektów wybudowano jako łamane korytarze. Wejścia do schronu znajdowały się po jego przeciwnych końcach i składały się ze schodów oraz czasem pochylni przeznaczonej dla wózków. Dostępu do wnętrza chroniły drewniane drzwi, za którymi znajdowała się śluza zabezpieczająca przed podmuchem wywołanym eksplozją bomb. W korytarzach, przy ścianach zamontowane były drewniane ławki, a w małych pomieszczeniach znajdowały się prowizoryczne toalety i wyjście ewakuacyjne w postaci pionowego szybu. Schrony nie posiadały urządzeń filtrowentylacyjnych, dlatego też na wyposażeniu niezbędne były maski przeciwgazowe. Niektóre z tych obiektów już nie istnieją, inne są niedostępne, a ich położenie można ustalić jedynie w przybliżeniu. Z wojennych pozostałości na terenie Krakowa oprócz samych schronów LS-Deckungsgraben coraz rzadziej możemy spotkać namalowane na ścianach kamienic białe strzałki, napisy NA (niem.Notausgang - wyjście), wskazujące nam położenie dziś najczęściej niedostępnych, a często już nie zachowanych schronów.
Źródło: rawelin.org
