Stary cmentarz żydowski w Lublinie
A/353 z 31.05.1968
Stary cmentarz żydowski w Lublinie – kirkut będący najstarszym cmentarzem żydowskim znajdującym się w Lublinie i jednym z najstarszych cmentarzy żydowskich w Polsce, a znajdujące się tam macewy stanowią jedne z najcenniejszych zabytków Polski i Europy. Cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 1 ha, znajduje się na nim ponad 60 macew, z których najstarsza pochodzi z 1541.
Położenie
Stary cmentarz żydowski w Lublinie jest jedynym z kilku zachowanych fizycznych śladów wielowiekowej obecności Żydów w tym mieście. Umiejscowiony jest na wzniesieniu, które nosi nazwę Grodzisko, znajdującym się między ulicą Floriańską i Kalinowszczyzną, zaraz obok kościoła Salezjanów. Ze wzgórza rozpościera się widok na Stare Miasto.
Źródło: wikipedia.pl
Cmentarz został prawdopodobnie założony w 1541 roku, choć inne źródła mówią o wiele wcześniejszych datach. Pierwsza pisemna wzmianka o cmentarzu pochodzi z 1555 roku, kiedy to wydano przywilej gwarantujący Żydom możliwość dokonywania pochówków na tym terenie.
Cmentarz w związku z założeniem nowego cmentarza żydowskiego oraz brakiem miejsc został zamknięty w 1830 roku i w tym samym roku odbył się ostatni oficjalny pochówek. Mimo zamknięcia do początków XX wieku odbyło się jeszcze kilka legalnych i nielegalnych pogrzebów. Cała nekropolia jest otoczona wysokim, siedemnastowiecznym murem. Podczas I wojny światowej prawie wszystkie drewniane macewy zostały spalone przez żołnierzy rosyjskich.
Po odzyskaniu niepodległości przez państwo polskie na cmentarzu dokonano kilku dewastacji. W 1939 roku na cmentarzu prawdopodobnie mogło się znajdować do 3000 macew. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zdewastowali cmentarz, a macew używali m.in. do utwardzania i brukowania dróg. Po okresie wojennym pozostały jeszcze leje po bombach oraz na niektórych macewach dziury po pociskach.
Po zakończeniu wojny ówczesne władze komunistyczne miasta zaniedbały nekropolię. Doszło do kilkunastu dewastacji oraz kradzieży. W latach 80. Towarzystwo Opieki nad Pamiątkami Kultury Żydowskiej w Lublinie przeprowadziło prace porządkowe i inwentaryzację cmentarza. W okresie 1988–1991 doszło do kilkukrotnych aktów wandalizmu, w których zostało zniszczonych 40 nagrobków.
Mimo że cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków, nie jest ogólnodostępny dla turystów. Jest otwierany na specjalne okazje oraz dla zorganizowanych wycieczek. Wieloletnim opiekunem cmentarza był Józef Honig, zmarły w 2003 roku.
Wiosną 2007 roku nieznani wandale zrobili dziurę w otaczającym kirkut ceglanym murze, a w czerwcu złodzieje ukradli aluminiowe elementy konstrukcji zabezpieczającej ohel Widzącego z Lublina. Nie doszło jednak do zniszczenia samej macewy.
Źródło: wikipedia.pl
