Kaplica Trójcy Świętej w Lublinie

Kaplica Trójcy Świętej w Lublinie (pot. Kaplica Zamkowa) – kaplica znajdująca się na dziedzińcu zamkowym w Lublinie, połączona z częścią muzealną zamku. Kaplica stanowi integralną część obiektu.

• Renowacja i prace zabezpieczające

W latach 50. XX wieku, po przeznaczeniu zamku na cele kultury, rozpoczęto gruntowną renowację kościoła. Około 1970 roku usunięto z dachu kaplicy dachówkę ceramiczną i położono w to miejsce blachę. Zdjęto zewnętrzne tynki oraz zrekonstruowano zabytkowe freski. Renowacja i konserwacja malowideł zakończona została w 1997 roku.

W sierpniu 2007 trwały prace mające na celu zalepienie pęknięć ścian prezbiterium. Pod fundamenty kaplicy zostały podłożone masywne podpory betonowe. Pęknięcia, mające nawet do 1 cm szerokości, spowodowała deszczówka, która wypłukiwała grunt spod fundamentów. Możliwe, że uszkodzenia powstały ponad sto lat wcześniej. Wstrzykiwano w nie ponad 2 tysiące litrów substancji klejącej, mieszaniny białego cementu i ciasta wapiennego. Na sklepieniu prezbiterium ułożono wzmacniającą siatkę z włókna węglowego zatapianej w matrycy mineralnej. Nad sklepieniem zainstalowano stalową opaskę, utrzymująca całą konstrukcję. Na wiosnę 2008 odbyła się ostatnia faza prac: usunięto ślady pęknięć i przykryto je zrekonstruowanymi freskami.

• Freski

Nie wiadomo kiedy rozpoczęto pracę przy polichromii. W najstarszej księdze miejskiej Lublina widnieje wzmianka z 1407 roku o wydatkach na prace malarskie w kaplicy. Malowidła zaś ukończono 10 sierpnia 1418 roku, w dzień św. Wawrzyńca.

Fundatorem fresków bizantyjsko-ruskich był król Władysław Jagiełło. Freski wykonane były przez kilku malarzy, główny mistrz Andrzej – jego imię widnieje w napisie fundacyjnym – był autorem większości fresków związanych z cyklem świąt i męką Pańską. W cyklu świąt występują wzory tradycyjne będące charakterystycznymi dla Bizancjum, w cyklu męki Pańskiej zaś wzory serbsko-atoskie.

Za wizerunek Chrystusa, scenę Zwiastowania, postaci proroków, świętych i aniołów odpowiadał Cyryl, którego cechami charakterystycznymi były frontalne ujęcie postaci i jednolity typ twarzy.

Freski znajdujące się na ścianie tęczowej oraz dolnej strefie nawy wykonane są przez malarza Juszko, który związany był ze środowiskiem halicko-wołyńskim. W swoich pracach stosował archaiczne schematy ikonograficzne.

Technika wykorzystana do dekoracji lubelskiej kaplicy to nanoszenie roztartych z wodą barwników na mokrą zaprawę wapienną zawierającą cięte włókna lnu i słomy. Wykonawcy za każdym razem przygotowywali zaprawę potrzebną do wykonania dziennej partii. Spośród naturalnych pigmentów stosowano: biel świętojańską, malachit, węgiel drzewny, azuryt oraz glinki żelazowe. Końcowym etapem prac było pozłacanie nimbów i szczegółów szat.

• Architektura

Kaplica należy do dwukondygnacyjnych jednofilarowych świątyń powszechnych w łacińskiej średniowiecznej Europie. Jest podzielona na kondygnacje. Taki zabieg uwarunkowany był jej funkcją jako kaplicy królewskiej. W górnym kościele odprawiano liturgię z udziałem króla lub osób związanych z dworem. W budowli część przyziemna była zapleczem dla duchownych. Przejście między kondygnacjami umożliwiały strome schody umieszczone w grubości murów ścian północnej i południowej. Górna kaplica ma kwadratową nawę i wieloboczne wydłużone prezbiterium. Pośrodku nawy stoi ośmioboczny filar podpierający gwiaździste sklepienie. Nawę i prezbiterium oddziela prosty, wycięty w murze łuk tęczowy. Obie kondygnacje mają jednakowy układ przestrzenny wnętrza charakterystyczny dla późnego gotyku. Rozwiązania konstrukcyjne, żebra sklepienne, wsporniki, zamknięte ostrym łukiem okna i portale decydują o przynależności architektury kaplicy do kultury zachodniej Europy. Wszechobecne dekoracje malarskie należą do kręgu kultury bizantyńskiej i oparte są na uświęconym wielowiekową tradycją kanonie ikonograficznym.

Źródło: wikipedia.pl