Muzeum Dywizjonu 303 w Napoleonie
Muzeum 303 im. ppłk pil. Jana Zumbacha znajduje się w miejscowości Napoleon koło Częstochowy.
Od dnia 10 października 2017 roku zgodnie z decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego DDK – WM.603.118.2017. ZG muzeum jest powołane do życia i wpisane do wykazu muzeów prowadzonym w biuletynie informacji Publicznej pod pozycją 384 jako Prywatne Muzeum Lotnictwa.
Muzeum jest poświęcone Lotnictwu Polskiemu od początków awiacji po czasy obecne, ze szczególnym naciskiem na okres II Wojny Światowej i Bitwy o Anglię. Całość przedsięwzięć związanych z powstaniem muzeum i ekspozycji jest sfinansowana przez pana Tomasza Kajkowskiego, byłego żołnierz zawodowego 1 Pułku Specjalnego Komandosów z Lublińca. Nasze zbiory i ekspozycja główna poświęcona jest w szczególności Polskim pilotom z okresu Bitwy o Anglię. W swoich założeniach Muzeum 303 realizuje misje upowszechniania wśród młodzieży szkolnej i osób dorosłych historii Lotnictwa Polskiego od początków awiacji na terenach II RP poprzez udział na Polskich lotników na frontach II Wojny Światowej po teraźniejszość. W związku z obchodzoną w tym roku 100 – tną rocznicą Lotnictwa Polskiego, 100 – lecia Odzyskania Niepodległości i 100 – lecia RAFu Muzeum 303 brało czynny udział w bardzo wielu wydarzeniach zwianych z tymi obchodami. Były to pikniki lotnicze w Iławie, Katowicach – Muchowcu, Sobieniach Królewskich, Piotrkowie Trybunalskim, AIR SHOW w Poznaniu, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Święta Baz Lotniczych w Mińsku Mazowieckim, Malborku, Świdwinie.
Dywizjon 303 był jednym z dziesięciu dywizjonów myśliwskich lotnictwa polskiego zorganizowanych w Wielkiej Brytanii. Oprócz Dywizjonu Kościuszkowskiego, broniły jej jeszcze dywizjony: Poznański, Toruński, Lwowski, Krakowski, Dębliński, Warszawski, Wileński, Ziemi Czerwieńskiej i Gdański oraz cztery dywizjony bombowe. Polscy Piloci uczestniczyli w: bitwie o Wielką Brytanię (1940), obronie wybrzeża (1940 -45), nalotach na Niemcy, transportach dla ruchów oporu w okupowanych krajach Europy, (w tym do Polski), w inwazji aliantów we Francji (1944) i w walkach w Tunezji. Winston Churchill powiedział o nich: „Nigdy w dziedzinie ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym”.
W Muzeum udało się zgromadzić pamiątki po polskich pilotach, przekazane między innymi przez ich rodziny (m.in. patrona Muzeum Jana Zumbacha). Placówka podzielona jest na dwie części: w części plenerowej stoją samoloty – Mirage III, Mig 23MF, Mig 21SMT, TS11-I Skra i śmigłowiec Mi-2; w części zamkniętej, eksponowane są mundury, odznaczenia, sztandary, dokumenty i modele – elementy wyposażenia lotników, głównie Dywizjonu 303, ale także innych dywizjonów polskich. Część wystawy zajmują eksponaty związane z Luftwaffe, przeciwnikami naszych pilotów z okresu II wojny światowej. Muzeum udało się również pozyskać od twórców filmu „Dywizjon 303” elementy scenografii, m.in. makietę budynku lotniczych koszar (dispersal na lotnisku w Northolt).
Jan Zumbach (1915-1986) był od 1938 r. pilotem w 111 eskadrze myśliwskiej. We wrześniu 1939 r. przedostał się do Anglii i brał udział w walkach w dywizjonie 303, za które został odznaczony m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Medalem Lotniczym, dwukrotnie brytyjskim Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym i wieloma innymi. Po II wojnie światowej był najemnikiem w wielu konfliktach w Afryce. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach we Francji, pochowano go w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Źródło: muzeum303.pl / slaskie.travel
