Zespół pałacowy w Nieborowie
116-VI-25 z 1962-01-18; 146/83 z 1967-08-12
Pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren. Ma surową bryłę, charakterystyczną dla tego okresu, o północno-zachodniej odmianie baroku europejskiego. Na obrzeżach znajdują się wieżyczki alkierzowe. Jest on przykładem najwyższej próby architektury barokowej. Wnętrze wyposażone jest przez stylowe meble i przedmioty rzemiosła artystycznego.
Wnętrza wielokrotnie przebudowywane w stylu rokokowym, wczesnoklasycystycznym, neorokokowym oraz współcześnie, zachowały jednakże historyczny układ pomieszczeń i częściowo wyposażenie.
Pałac jest jednopiętrowy. Na parterze znajduje się westybul, kiosk i szatnia, Korytarz Rzymski prowadzący do Sieni Głównej, a w nim obiekty z kolekcji Heleny Radziwiłówej.
Sień główna to jedyne do dziś zachowane pomieszczenie, obłożone neorenesansową boazerią z czarnego dębu. Autorem jej był Józef Trynkowski i Józef Demczyński.
Następną w kolejności pomieszczeń jest Mała Szatnia – z polichromią sklepienia z II poł. XVIII w. W tym miejscu znajduje się piec kaflowy pochodzący z manufaktury majoliki M. P. Radziwiłła. Kolejnymi komnatami jest Pokój Kuratora, Kuchnia, Palarnia, Sala Wenecka.
Pierwsze piętro natomiast składa się z Głównej Klatki Schodowej, gdzie ściany pokryte są płytkami ceramicznymi wyprodukowanymi w holenderskim Harlingen. Ponadto wiszą tam portrety królewskie z warsztatu m.in. Marcelego Baciarellego.
W pałacu znajdują się jeszcze: Sala Biała, pełniąca funkcję sali balowej, Gabinet Żółty, Sypialnia Wojewody, Gabinet Zielony, Biblioteka, Mała Jadalnia, Salon Czerwony, Sypialnia Księstwa, Buduar, Gabinet Biblioteczny.
Pałac otoczony jest przepięknym ogrodem, w stylu francuskim. Projekt parku powstał w latach 60. XVIII w. a stworzył go Szymon Bogumił Zug wg założeń szkoły ogrodowej Le Notre'a.
Ogród składa się z trójstopniowego układu zieleni. Pierwszy stopień to ułożone symetrycznie przed pałacem kwietniki, kolejnym niskie labirynty bukszpanowe, a trzecim poziomem są gabinety uformowane ze strzyżonych szpalerów grabowo-lipowych.
Dalsza część założenia parkowego znajduje się za kanałem. Ten fragment posiada charakter ogrodu angielskiego, swobodnie uformowanego, przypominającego bardziej naturalny las, a nie regularny park.
Na terenie założenia parkowego znajduje się również budynek manufaktury majoliki z końca XIX w., w którym znajduje się ekspozycja wyrobów pochodzących z zakładu. W 1981 r. reaktywowana została działalność manufaktury i prowadzona jest ona do dzisiaj.
Na terenie Nieborowa znajdują się również pozostałości dawnego folwarku, w tym najciekawszy budynek spichlerza z końca XVIII w. (przy drodze do Bolimowa).
Źródło: peuk.fiiz.pl
Nieborów ma metryczkę XII-wieczną, wtedy powstał tu drewniany kościół i dwór rycerski.
Na początku XVI w. wzniesiono gotycko-renesansowy dwór, który zachował się do końca wieku XVII, kiedy to był własnością rodu Nieborowskich herbu Prawda.
W 1694 r. posiadłości Nieborowskich kupił Michał Stefan Radziejowski, który wzniósł barokowy pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren.
Na przełomie wieku XVII i XVIII dobra w Nieborowie należały do Konstancji z Niszczyckich i Jerzego Hipolita Towiańskiego oraz generała saskiego Aleksandra Jakuba Lubomirskiego i jego małżonki Karoliny Fryderyki von Vitzhum. W 1766 r. zakupił Nieborów Michał Kazimierz Ogiński, hetman wielki litewski. W latach 1766–1768 sfinansował przebudowę wnętrz pałacu w stylu rokokowym.
W 1774 r. Nieborów objął Michał Hieronim Radziwiłł, jeden z najzasobniejszych magnatów polsko-litewskich, którego żona Helena założyła Arkadię.
W 1831 r. po śmierci M. H. Radziwiłła posiadłości ulegały zniszczeniu. Po kilku latach sporów między spadkobiercami pałac w Nieborowie odziedziczył Michał Gedeon Radziwiłł. Nowy właściciel odrestaurował pałac i uporządkował teren wokół posiadłości. Kolejny zarządca dóbr doprowadził do zniszczeń pałacu, które zostały przywrócone do pierwotnego stanu przez Michała Piotra Radziwiłła. Założył dodatkowo przy pałacu manufakturę majoliki, uzupełnił wyposażenie wnętrz pałacowych i zgromadził na nowo zasoby biblioteczne.
Kolejni właściciele przeprowadzali kolejne przebudowy i stworzyli w pałacu bardzo popularną na początku XX w. podwarszawską rezydencję.
W lutym 1945 r. zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie i Arkadii został oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie.
Źródło: peuk.fiiz.pl
