Pałac Pod Blachą w Warszawie
621 z 1 lipca 1965
Pałac pod Blachą, zwany także pałacem Lubomirskich, to późnobarokowa budowla, której ostateczny szlif nadał Jakub Fontana, na przełomie XVIII i XIX wieku była rezydencją jednego z najznamienitszych mężów stanu tego okresu – księcia Józefa Poniatowskiego. Swą nazwę pałac zawdzięcza nietypowemu w tamtych czasach pokryciu blachą miedzianą, aczkolwiek wcześniej w II poł. XVIII wieku był pokryty dachówką, co uwiecznił na swoim obrazie Bernardo Belotto zwany Canaletto.
Pierwszy w Warszawie budynek kryty miedzianym dachem szybko zyskał wtedy renomę jednego z najsłynniejszych salonów towarzyskich stolicy, miejsca wystawnych przyjęć i hucznych zabaw, scenerii dworskich romansów i obyczajowych skandali. Kwitło tu także życie artystyczne – odbywały się spektakle teatralne i rozbrzmiewała muzyka.
Od strony zamku budynek posiada dwie kondygnacje, natomiast od strony skarpy wiślanej cztery. Dach korpusu głównego jest czterospadowy z lukarnami, natomiast dachy skrzydeł bocznych są płaskie.
Po objęciu przez księcia stanowiska ministra wojny Księstwa Warszawskiego pałac stał się także główną kwaterą dowodzenia armii tego państwa. W tym okresie w jego murach gościł sam Napoleon Bonaparte podczas swojego 40-dniowego pobytu na Zamku Królewskim na przełomie 1806 i 1807 r.
Pałac Pod Blachą jest jednym z nielicznych warszawskich skarbów architektury, których oryginalna bryła przetrwała hitlerowskie bombardowania. Na przestrzeni lat budynek pełnił głównie funkcje administracyjne i reprezentacyjne, jednak po remoncie generalnym w latach 2004–2008 został włączony do kompleksu muzealnego Zamku Królewskiego w Warszawie. Na pierwszym piętrze pałacu mieści się Apartament Księcia Józefa Poniatowskiego, którego pomieszczeniom przywrócono oryginalny układ architektoniczny, a dzięki nagromadzeniu wielu cennych historycznych artefaktów i dzieł sztuki udało się odtworzyć atmosferę największej świetności książęcej rezydencji. Na parterze budynku eksponowana jest unikatowa w skali światowej kolekcja kobierców wschodnich z kolekcji Fundacji Teresy Sahakian.
Źródło: zamek-krolewski.pl / wikipedia.pl
W 1651 królewski płatnerz Wawrzyniec Reffus rozpoczął w miejscu obecnego pałacu budowę jednopiętrowej kamienicy.
Odbudowany po zniszczeniu w 1657 przez wojska Rakoczego budynek został następnie przebudowany w latach 1698–1701 dla podkomorzego wielkiego koronnego Jerzego Dominika Lubomirskiego na pałac z dodaniem południowego skrzydła na nasypie. W latach 1720–1730 został przebudowany w stylu późnobarokowym przez Jakuba Fontanę. Dobudowano wtedy dwa skrzydła boczne, budynek nakryto blachą, której zawdzięcza on swoją nazwę, a elewację frontową ozdobiono czterema korynckimi kolumnami. Taką formę budynek zachował do dziś.
W 1776 pałac został zakupiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego z przeznaczeniem na mieszkania dla dworzan i włączony do zespołu zabudowań zamkowych. Rezydował tam m.in. marszałek wielki koronny Michał Jerzy Mniszech. Skrzydło północne nadbudowano o dwa piętra i połączono z Biblioteką Królewską. W 1794 król przekazał pałac swemu bratankowi księciu Józefowi Poniatowskiemu, który wprowadził się do niego w 1798. Wraz z nim w pałacu zamieszkały jego siostra Maria Teresa z Poniatowskich Tyszkiewiczowa oraz francuska przyjaciółka, Henrietta z Rarbatan hrabina de Vauban. Hrabina mieszkała w pałacu przez 17 lat.
Od 1798 pałac stał się jednym z najsłynniejszych salonów Warszawy, miejscem wystawnych przyjęć, balów i przedstawień teatralnych. Po opuszczeniu w 1806 Warszawy przez wojsko i administrację pruską, książę gościł w nim m.in. marszałka Francji Joachima Murata. Po objęciu w 1807 przez Poniatowskiego stanowiska ministra wojny Księstwa Warszawskiego stał się siedzibą nowego ministra i jego kancelarii.
Po śmierci księcia Józefa Poniatowskiego w 1813 pałac odziedziczyła Maria Teresa z Poniatowskich Tyszkiewiczowa, która w 1820 sprzedała go carowi Aleksandrowi I. W pałacu znalazły się mieszkania i stancje służby zamkowej oraz siedziba urzędów generał-gubernatorów warszawskich.
W 1918 pałac przekazano Ministerstwu Spraw Wojskowych, a od 1920 pełnił funkcję gmachu reprezentacyjnego Rzeczypospolitej. W 1924 w skrzydle południowym zamieszkał Stanisław Przybyszewski.
W latach 1926–1939 w pałacu mieściły się biura Kancelarii Prezydenta oraz mieszkania. W wyniku przebudowy przeprowadzonej w latach 1932–1937 rozebrano dwa piętra nad skrzydłem północnym i przywrócono wysoki dach obniżony w połowie XIX wieku.
W czasie II wojny światowej korpus główny i południowe skrzydło pałacu zostały spalone przez Niemców. Po wojnie w północnym skrzydle ulokowano Archiwum Główne Akt Dawnych, a w 1947 biuro budowy Trasy W-Z. Pałac został odbudowany w latach 1948–1949 według projektu Stanisława Barana. Rozebranie, w związku z budową Trasy W-Z, wiaduktu Pancera, pozwoliło na lepsze wyeksponowanie budynku.
W latach 1951–1988 pałac był siedzibą naczelnego architekta m.st. Warszawy. W 1988 został przekazany Zamkowi Królewskiemu.
W latach 2004–2008 pałac został poddany remontowi, konserwacji, rewitalizacji i dostosowany do funkcji muzealnych i edukacyjnych. Stałymi ekspozycjami są wystawa kobierców wschodnich Fundacji Teresy Sahakian (skrzydło południowe) oraz pokoje na pierwszym piętrze poświęcone księciu Józefowi Poniatowskiemu. W 2011 udostępniono zwiedzającym Apartament Poniatowskiego, w którym książę mieszkał w latach 1798–1813.
Źródło: wikipedia.pl
Godziny otwarcia:
Trasa Królewska, Galeria Arcydzieł, Arkady Kubickiego, wystawy czasowe:
- wtorek–niedziela: 10.00–17.00 (ostatnie wejście o godz. 16.00)
- poniedziałek – nieczynne
Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski:
- wtorek, środa: 10.00–17.00 (ostatnie wejście o godz. 16.00)
- czwartek–niedziela: 10.00–20.00 (ostatnie wejście o godz. 19.00)
- poniedziałek – nieczynne
W piątek, sobotę i niedzielę po godz. 16.00 zakup biletów możliwy jest w biletomacie na miejscu (płatność kartą lub blikiem) lub online.
Pałac Pod Blachą:
- środa, sobota–niedziela: 10.00–17.00 (ostatnie wejście o godz. 16.00)
Ogrody Królewskie:
- Ogród Górny – zamknięty
- Ogród Dolny – codziennie: 10.00–18.00
Źródło: zamek-krolewski.pl
Inne obiekty znajdujące się w:
Zamek Królewski w Warszawie
- Arkady Kubickiego w Warszawie
- Biblioteka Królewska w Warszawie
- Ogrody Zamku Królewskiego w Warszawie
- Pałac Pod Blachą w Warszawie
