Drewniany kościół pw. św. Bartłomieja w Porębie Wielkiej
A-364/78 z dnia 17 października 1978
Kościół św. Bartłomieja w Porębie Wielkiej to zbudowany w XVI wieku kościół parafialny (w 1644 dobudowano wieżę), będący jednym z najstarszych, późnogotyckich, drewnianych kościołów odmiany śląskiej na Pogórzu Śląskim. To wybitne dzieło ciesielskie i akademicki przykład drewnianego kościoła z pogranicza śląsko-małopolskiego. Od XVII wieku zachował się bez większych zmian. Znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.
Przy kościele w pniu starego drzewa umieszczono kapliczkę przykrytą gontowym daszkiem.
Architektura
Kościół jest orientowany, wybudowany w architekturze późnogotyckiej. Trójbocznie zamknięte prezbiterium oraz znacznie szersza i dłuższa oraz nieco wyższa nawa na planie prostokąta są konstrukcji zrębowej, częściowo oszalowane deskami o ciemnej barwie, pobite gontem, przykryte są dwuspadowym, dwukalenicowy blaszanym dachem. Do ścian kościoła przylegają dookolne otwarte soboty, a od północy do prezbiterium zakrystia. Wieża jest konstrukcji słupowej, posiada izbicę a zwieńczona jest cebulastym ostrosłupowym hełmem.
W otoczeniu znajduje się kaplica urządzona w wysuszonym pniu starego drzewa przykrytym gontowym daszkiem.
Wnętrze
Wnętrze nakryte jest płaskimi stropami z zaskrzynieniami. Późnogotyckie portale wejściowe do nawy od południa i do zakrystii wycięte są w tzw. ośli grzbiet. Wnętrze pomalowane jest młodopolską polichromią. Na ścianach wymalowane są figury nawiązujące do Starego Testamentu, a na stropie przedstawiają sceną koronowania Matki Bożej w otoczeniu polskich świętych oraz umierającego powstańca od którego odlatuje orzeł dzierżący miecz, co jest alegorią Polski. Znajdujący się pomiędzy nawą a prezbiterium łuk tęczy jest półkolisty, wyprofilowany i nadwieszony na kroksztynach. Ołtarz główny z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem, dwa boczne ołtarze oraz ambona są rokokowe, z końca XVIII wieku. Rokokowy jest również prospekt organowy z XVIII wieku, zaś chrzcielnica jest klasycystyczna. W przyziemiu wieży znajdują się liczne feretrony, m.in. przedstawiający Matkę Bożą ze scenami z żywota jej i Chrystusa. Obok nich wisi obraz Koronacji Matki Bożej.
Źródło: wikipedia.pl / visitmalopolska.pl
Wieś Porębę Wielką lokowano w 1285 roku, co wiązało się z powstaniem parafii. Kościół wzmiankowany w latach 1325–1327, w 1496 roku został zniszczony być może w pożarze. Obecny pochodzi z początku XVI wieku, prawdopodobnie z lat 1502–1506. Jego fundatorem był hrabia Zygmunt Porębski, sekretarz króla Zygmunta Starego. Kościół konsekrowano w 1509 roku. W 1644 roku dobudowano wieżę. W latach 1720–1763 świątynię zamieniono na zbór kalwiński. W latach 1763–1791 przeprowadzono remont, przebudowano wieżę, zakrystię, wnętrza kościoła i wyposażenie, zamieniono renesansowe ołtarze na barokowe, wykonano polichromię. W 1783 roku wichura przewróciła wolnostojącą drewnianą dzwonnicę. Na początku XX wieku kościół remontowano, w latach 1916–1917 Adam Giebułtowski wykonał nową polichromię. W XXI wieku w kościele prowadzone są prace remontowo-konserwatorskie.
Źródło: visitmalopolska.pl
Godziny Mszy Świętych w kościele św. Bartłomieja w Porębie Wielkiej:
- w soboty: 17:00 18:00 (V-IX)
- w niedzielę i święta: 08:00, 10:30, 17:00
