Cmentarz parafialny w Oświęcimiu

Cmentarz parafialny w Oświęcimiu położony we wschodniej części miasta. Założony został w I poł. XIX w. na planie nieregularnego wieloboku wydłużonego od zachodu. Jest to cmentarz rzymskokatolicki parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Na cmentarzu znajduje się 210 zabytkowych nagrobków powstałych w II poł. XIX w. i I poł. XX w., które otacza się ochroną. Ochronie podlega także znajdujący się na terenie nekropolii starodrzew.

Oświęcimski cmentarz parfialny ogrodzony jest ceglanym, potynkowanym murem z bramą z metalowych prętów. Zajmuje powierzchnię o wielkości ok. 3 ha z kwaterami wydzielonymi prostopadłymi alejkami. W części środkowej i północnej układu zachowane są ślady pierwotnego rozplanowania z kaplicą cmentarną z 2. poł. XIX w., kostnicą, aleją główną i szpalerem starych drzew wzdłuż dawnej granicy wschodniej. Na cmentarzu znajduje się ponad 200 zabytkowych nagrobków pochodzących głównie z 2. poł. XIX i 1. poł. XX w.

Najstarsze i najistotniejsze obiekty zabytkowe cmentarza:

• kaplica murowana o cechach neogotyckich, fundowana w II poł. XIX w. z epitafiami na zewnętrznych ścianach i jedną tablicą wewnątrz;
• mur ogrodzeniowy z I poł. XX w.;
• zabytkowe grobowce: księży oświęcimskiej parafii, salezjanów i sióstr serafitek (m.in. Leopoldyny Staweckiej) oraz obywateli miasta m.in. burmistrzów, radnych i właścicieli Oświęcimia, lekarzy, nauczycieli i artystów. Najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z 1842 r., liczne nagrobki z II poł. XIX w. i I poł. XX w.
• pamiątkowe tablice: m.in. z nazwiskami osób, które zginęły w obozach zagłady w czasie II wojny światowej.
• grobowiec wzniesiony w 1980 r. na miejscu byłej kwatery żołnierskiej z lat 1914–1918.
• symboliczny pomnik wzniesiony w 1985 r. ku czci żołnierzy poległych w I wojnie światowej i II wojnie światowej, autorstwa mgr inż. arch. Andrzeja Bilskiego.
• mogiły żołnierskie z obeliskami upamiętniającymi tych, którzy zginęli na polu bitwy austriacko-pruskiej w czerwcu 1866 r., obeliski obok miejsca spoczynku 11 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w obronie Oświęcimia we wrześniu 1939 r., pomnik – nagrobek na zbiorowej mogile żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w styczniu 1945 r.

Źródło: wikipedia.pl