Drewniana cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku

Drewniana cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku to dawna greckokatolicka cerkiew zbudowana w 1600 r., jest więc najstarszą cerkwią w polskich Karpatach, obecnie kościół parafialny rzymskokatolicki. Cerkiew była wielokrotnie remontowana, a w latach 1813-1814, po powodzi, przeniesiono ją na obecne miejsce. Układ wnętrza jest trójdzielny o kwadratowych pomieszczeniach. Ściany zakrystii pokrywa cenna polichromia figuralna z 1607 r. Bogate wyposażenie cerkwi w Powroźniku stanowią m.in. ikonostas z lat 1743–44, obecnie częściowo rozmontowany, barokowy ołtarz boczny z XVIII w. z obrazem Chrystusa u Słupa, oraz wiele cennych ikon np. Sąd Ostateczny  z 1623 roku. Obiekt w 2013 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.

Światynie w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

Cerkiew w Powróźniku jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Ponad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z drewnianym hełmem i kutym krzyżem. Na wieży zachował się wykonany w 1615 dzwon. Mniejsza wieża znajduje się ponad nawą, krytą namiotowym dachem. Prezbiterium kryte jest dachem kalenicowym i zwieńczone sygnaturką. Jest ono najstarszą częścią świątyni. Cerkiew, co jest typowe dla najstarszych świątyń łemkowskich, posiada okna jedynie od strony południowej, co ma zarówno podłoże praktyczne (ochrona przed śniegiem i podmuchami wiatru), jak i legendarne (siły zła miały w wierzeniach ludowych nadchodzić z północy).

Ściany i strop zakrystii pokrywa w całości polichromia o złożonej, wieloplanowej kompozycji, datowana na 1607 rok. Centralny motyw stanowi scena Ukrzyżowania, ponad którą znajduje się Duch Św. w postaci gołębicy, zaś na stropie - wizerunek Boga Ojca, całość stanowi zatem wyobrażenie Trójcy Świętej. Poniżej Ukrzyżowania znajduje się Złożenie do grobu. Inne sceny to m.in. Ofiara Abrahama, Mojżesz otrzymujący tablice Dekalogu, Wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Kilka mniejszych scen ujętych jest w formę tonda, jak np. Nawiedzenie św. Elżbiety.

Ponadto w cerkwi zachował się osiemnastowieczny ikonostas. Z uwagi na obecne wykorzystanie cerkwi jako kościoła rzymskokatolickiego został on przecięty; pierwotny rząd Deesis i rząd proroków zlokalizowano na wschodniej ścianie nawy, zaś pozostałe ikony zawieszono bezpośrednio na ścianach pomieszczenia ołtarzowego. W świątyni zachowały się również wcześniejsze ikony oraz drzwi diakońskie, dawne części poprzedniego, siedemnastowiecznego ikonostasu. Inne cenne ikony zachowane w budynku to Sąd Ostateczny z 1623 oraz Opłakiwanie Chrystusa z 1646.

Teren świątyni otacza kamienny mur z XX-wiecznymi rzeźbami przedstawiającymi świętych.

Źródło: wikipedia.pl