Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Becketa w Raciborzu
A/1672/66/97
Zamek Piastowski w Raciborzu dotrwał w pierwotnej formie do naszych czasów. Z pierwotnego założenia przetrwał dom książęcy, kaplica, budynek bramny oraz część obwarowań. W skrzydłach północnym i zachodnim, na miejscu starej zabudowy, w II poł. XIX w. ulokowano warzelnię i słodownię browaru. Zamek należy obok pocysterskiego zespołu klasztorno-pałacowego w Rudach do najcenniejszych średniowiecznych zabytków w województwie śląskim. Jego najcenniejszym elementem jest zbudowana w XIII w. kaplica pw. św. Tomasza Becketa z Canterbury. Profesor Grzybkowski uważa, że kaplica stanowi dziś najcenniejszy tego typu obiekt w Polsce, wśród XIII wiecznych kaplic zamkowych. Nazywana jest perłą górnośląskiego gotyku, bądź też, ze względu na podobieństwa do słynnej paryskiej kaplicy, śląską Saint-Chapelle. Do 1416 r. siedziba kolegiaty raciborskiej.
Ze starych przekazów wiadomo, że niegdyś przechowywano w kaplicy relikwie, związane ze św. Tomaszem Becketem (kanonizowany biskup z Canterbury) lub relikwia 3. st., czyli np. chusta, którą dotknięto jego szczątków. Wnętrze kaplicy zamkowej jest udostępnione dla zwiedzających. Kaplica składa się z dwóch kondygnacji: dolnej, nie udostępnionej dla zwiedzających, przeznaczonej pierwotnie prawdopodobnie na oratorium grobowe Piastów raciborskich oraz relikwii, oraz górnej, do zwiedzania, z prezbiterium oraz chórem a także sediliami kanonickimi w ścianie północnej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kaplica została wzniesiona około 1290 roku przez księcia Przemysła. Otrzymała wezwanie św. Tomasza Becketa z Canterbury, angielskiego męczennika. Kaplica stanowi najcenniejszy element Zamku Piastowskiego w Raciborzu. Wezwanie upamiętnia spór między biskupem wrocławskim Tomaszem II a księciem Henrykiem IV Probusem, którego finał, opisany przez Jana Długosza, rozegrał się w Raciborzu. Zamek, w którym schronił się biskup, oblegały wojska Probusa. Ostatecznie doszło do pojednania, a wdzięczny za to biskup ustanowił przy kaplicy kolegiatę. Kanonicy przebywali tu do 1416 roku.
W swojej historii kaplica była wielokrotnie niszczona pożarami. Podczas dokonywanych remontów zabudowań zamkowych, była jednak zawsze restaurowana. Ostatnia ważna odbudowa miała miejsce po pożarze całego zamku w 1858 r.
Z działań wojennych w 1945 roku kaplica wraz z Zamkiem wyszła bez większego szwanku. Począwszy od lat 50. XX w. Zamek wraz z kaplicą popadał w ruinę. Wskutek pożaru, rozebrano barokowy budynek mieszkalny partii wschodniej (od bramy do południowego naroża). Dopuszczono do zniszczenia ołtarza i ławek w kaplicy. W zbiorach Muzeum w Raciborzu przechowywany jest obraz Bochenka oraz figury apostołów, zdobiące dawniej sedilia kanonickie.
Źródło: peuk.fiiz.pl
