Kościół pw. św. Wawrzyńca Diakona Męczennika i św. Kazimierza Królewicza w Rajczy
A-600/89 z 03.12.1989
Kościół pw. św. Wawrzyńca Diakona Męczennika i św. Kazimierza Królewicza w Rajczy jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu milowskiego należącego do diecezji bielsko-żywieckiej.
Eklektyczny murowany kościół w Rajczy jest z drugą kolei świątynią. Wcześniej wierni korzystali z kościoła postawionego pod koniec XVII w. dzięki wstawiennictwu króla Jana Kazimierza. Architektura budowli łączy w sobie elementy romańskie i gotyckie. We wnętrzu świątyni, w ołtarzu głównym, znajduje się najcenniejszy zabytek – podarowany przez króla Jana Kazimierza obraz Matki Bożej, zwany Matką Boską Kazimierzowską (od imienia darczyńcy), który przedstawia Czarną Madonnę wzorowaną na obrazie Matki Boskiej Częstochowskiej. Został on tutaj przeniesiony ze starego kościółka. Słynący łaskami wizerunek jest czczony w całej okolicy i to właśnie jemu Rajcza zawdzięcza swoją godność sanktuarium maryjnego. W świątyni znajdują się dwa ołtarze boczne Matki Bożej Różańcowej i św. Antoniego. Na uwagę zasługują również cztery witraże zdobiące prezbiterium: św. Wawrzyńca, św. Kazimierza Królewicza, św. Michała Archanioła i św. Teresy od Dzieciątka Jezus.
Przy kościele znajduje się droga krzyżowa na pobliski szczyt Compel oraz cmentarz legionistów z 1915 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Rajcza powstanie parafii i kościoła zawdzięcza królowi Janowi Kazimierzowi. W latach 1624–1676 Żywiecczyzna była bowiem własnością królewskiej rodziny Wazów. Z tego tytułu król polski Jan Kazimierz trzykrotnie gościł w Żywcu, w 1633, 1656 i po raz ostatni w 1669 r., kiedy to po abdykacji w drodze do Paryża odwiedził swoje włości żywieckie. Wówczas na Zamek w Żywcu udała się delegacja z Rajczy z prośbą o wyrażenie zgody na budowę kościoła. Król nie tylko wyraził zgodę na wzniesienie świątyni, ale podarował również parcelę pod jej budowę kościoła (zarębek Butorowy) i obraz Matki Boskiej Częstochowskiej ze swojego ołtarzyka polowego namalowany na miedzianej blasze. I tak, w 1674 r. stanął w Rajczy pierwszy, drewniany kościół, który stał się świątynią filialną milowskiej parafii. Jego patronami zostali św. Wawrzyniec i św. Kazimierz – królewicz polski, bo takie imiona nosili fundatorzy kościoła Wawrzyniec Wodzicki – dzierżawca dóbr żywieckich i Kazimierz Rabczyński – podstarości żywiecki. Poświęcenie świątyni odbyło się 8 maja 1674 r., a dokonał go ks. Wojciech Symeliusz – dziekan i proboszcz żywiecki za licencją biskupa krakowskiego ks. Andrzeja Trzebickiego.
W 1677 r. sprawiono z fundacji Mikołaja Koconia z Soli kościelny dzwon, który 1717 r. spadł z dzwonnicy i rozbił się. Dzwon średni „św. Paweł Apostoł”, fundacji Gawła Bieguna z Radziechów, umieszczono na wieży w 1696 r. W 1844 r. erygowana została parafia w Rajczy. Pod koniec XIX w., z uwagi na zły stan techniczny drewnianego kościółka, postanowiono wznieść nowy, murowany. Jego budowa trwała w latach 1882–1889. Z rozebranego drewnianego kościoła postawiono na cmentarzu kaplicę. Nowy kościół został poświęcony 15 października 1889 r. Benedykował go ks. Makary Sokoła Maniecki, szambelan papieski, proboszcz i dziekan żywiecki.
W 1894 r. wystawiona została plebania. Z uwagi na rozległy teren parafii, powstały również kaplice filialne w Zwardoniu w 1897 r., w Soli w 1898 r. i w Rycerce w 1908 r. W latach 1921–1922 kościół w Rajczy został pomalowany, a w 1925 r. zakupiono i poświęcono nowe dzwony. Te dawne zarekwirowało bowiem wojsko w czasie I wojny światowej. Dekretem biskupa diecezji bielsko-żywieckiej ks. Tadeusza Rakoczego w 1996 r. kościół parafialny w Rajczy stał się lokalnym sanktuarium maryjnym, zwłaszcza dla wiernych z południowej części ziemi żywieckiej. Główne uroczystości sanktuaryjne przypadają na 4 lipca, w rocznicę podarowania obrazu i 16 listopada w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia.
Źródło: peuk.fiiz.pl
