Kościół ewangelicko-augsburski im. Odkupiciela w Rudzie Śląskiej

Zwany popularnie „Ewangelikiem” kościół im. Odkupiciela w Rudzie Śląskiej jest świątynią parafialną parafii ewangelicko-augsburskiej. Parafię tworzy wraz z kościołem pw. Jana Chrzciciela w Świętochłowicach. Neogotycka budowla została wzniesiona w latach 1901–1902 wg projektu niemieckiego architekta z Wrocławia – Feliksa Henry’ego. Jej budową kierował mistrz Hemmann z Bielszowic.  

Świątynia jest budowlą salową, o trzyprzęsłowym korpusie nawowym przekrytym sklepieniem łupinowym, o charakterze krzyżowo-żebrowym, wspartym na wspornikach o dekoracji roślinnej i jednoprzęsłowym wydzielonym prezbiterium (prostokątnym). Wzniesiono ją z cegły, na kamiennym cokole o licu klinkierowym. Fasada świątyni od strony zachodniej jest pięcioosiowa, dwuelementowa. Od strony północnej flankuje ją wieża, wzniesiona na rzucie kwadratu, umieszczona niesymetrycznie w północno-zachodnim narożniku świątyni. W jej przyziemiu znajduje się przedsionek oraz główne wejście – portal w kształcie arkady zamkniętej łukiem ostrym, zwieńczony trójkątnym szczytem. Wieża w górnej części dwuosiowej zwieńczona jest czworobocznym hełmem. Część centralna, trzyosiowa, została zwieńczona trójkątnym szczytem. Główny jej element to wielka ostrołukowa arkada, wypełniona trójpolowym maswerkiem. Elewacja wschodnia kościoła jest rozwiązana identycznie jak zachodnia, z tą różnicą, że jej główny element stanowi wielka rozeta, charakterystyczna dla kościołów wznoszonych w stylu gotyckim i neogotyckim. Elewację południową rozczłonkowuje usytuowany w jej zachodnim narożniku dwuosiowy ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, oskarpowany, o arkadowym gzymsie koronującym.

We wnętrzu kościoła zachowało się pierwotne, neogotyckie, kompletne wyposażenie, na które składają się, połączone ze sobą: ołtarz, ambona oraz chór z prospektem organowym. To rozwiązanie, właściwe dla niektórych świątyń protestanckich, jest rzadkością na obszarze przemysłowej części Górnego Śląska. Ponadto na uwagę zasługują: chrzcielnica, ustawione w układzie amfiteatralnym ławki, drewniana empora dla wiernych wraz z ławkami (również w układzie amfiteatralnym) od strony zachodniej oraz witraże.

Warto także zwrócić uwagę na niemiecką inskrypcję wykonaną gotyckim pismem, która znajduje się na wschodniej elewacji kościoła: „Ein feste Burg ist unser Gott 1901–1902” („Pewnym schronieniem jest nasz Bóg”). Jest to fragment pieśni napisanej w 1529 r. przez Martina Lutra, która z czasem stała się hymnem reformacji. Wg luterańskiej tradycji została ona ułożona w trakcie podróży na sejm Rzeszy w Augsburgu i stanowi wolne tłumaczenie Psalmu 46. Pieśń jest chętnie wykonywana podczas nabożeństw w większości kościołów protestanckich (m.in. luteranie, baptyści, metodyści, adwentyści, kalwini, wolni chrześcijanie). Zawsze towarzyszy ona uroczystościom z okazji Święta Reformacji, w dniu 31 października.

Na koniec warto podkreślić, iż kościół im. Odkupiciela stanowi niejako część zabytkowej kolonii robotniczej „Ficinus”, która rozpoczyna się zaraz za świątynią. W związku z tym uważany jest także za jeden ze swoistego rodzaju sakralnych zabytków techniki. Prawda jest bowiem taka, że gdyby nie rozwój przemysłu na terenie Wirka w XIX w., zapoczątkowany założeniem w 1802 r. kopalni „Gottessegen” („Błogosławieństwo Boże”), a później wzniesieniem wspomnianego osiedla patronackiego, świątynia im. Odkupiciela nigdy nie zostałaby zbudowana.

Źródło: peuk.fiiz.pl