Kościół pw. śś. Wawrzyńca i Antoniego w Rudzie Śląskiej
A/9/99 z 30/04/1999
Kościół pw. śś. Wawrzyńca i Antoniego jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu Kochłowice należącego do archidiecezji katowickiej.
Monumentalna świątynia została wzniesiona na początku XX w. wg projektu znanego architekta Ludwika Schneidera, autora projektów wielu górnośląskich kościołów. Prace ziemne, murarskie i kamieniarskie wykonał mistrz murarski Neumann z Bytomia, prace blacharskie Karol Kotzold z Wirku, pokrycie posadzki Emil Nidecki z Wrocławia, prace stolarskie Berger z Wirku, szklarskie Juliusz Hoppek z Bytomia, witraże Lersch z Duesseldorfu. Natomiast ołtarze neogotyckie oraz ambonę wykonał rzeźbiarz Schreiner z Regensburga, organy Berschdorf z Nysy, a zegar wieżowy Oswald z Bytomia.
Budowla reprezentuje styl neogotycki, nosi jednak również cechy neoromanizmu. Została wzniesiona z cegły, podmurówkę natomiast wykonano z piaskowca. Szczególną uwagę w architekturze kościoła zwraca masywna wieża wzorowana na ottoński westwerk, nakryta dachem dwuspadowym z sygnaturką, pod którą znajduje się okazały portyk.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia parafii pw. śś. Wawrzyńca i Antoniego jest dość niezwykła, związana jest bowiem z istniejącym na terenie Wirka od 1855 r. więzieniem. W zakładzie karnym w jednym z pomieszczeń urządzono kaplicę pw. św. Wawrzyńca, w której modlili się zarówno katolicy, jak i ewangelicy. Jedenaście lat później więzienie zostało zlikwidowane, a budynek przeznaczono na szkołę ludową (późniejsza Szkoła Podstawowa nr 6, istniejąca do 1980 r.). W 1867 r. przy kaplicy utworzono filię parafii kochłowickiej. Jednak w miarę rozwoju przemysłu w okolicy Wirku w II poł. XIX w., rosła także liczba mieszkańców osady, a tym samym wiernych. Wkrótce więc kaplica nie była już w stanie ich wszystkich pomieścić i pojawiła się potrzeba wybudowania kościoła. Jego fundatorem został hrabia Donnersmarck, który zlecił jego wykonanie budowniczemu Steinbergowi. Kościół postawiono w latach 1873–1874. Świątynia ta, dziś już nieistniejąca, stała przed wejściem do obecnego kościoła, a jej prezbiterium znajdowało się w miejscu, gdzie obecnie stoi krzyż misyjny. W głównym ołtarzu umieszczony był obraz św. Wawrzyńca przeniesiony z kaplicy domu karnego. Wraz z postawieniem kościoła utworzono również samodzielną parafię. W 1896 r. wystawiono budynek probostwa, a w następnym roku ukończono budowę szpitala, w którym do dnia dzisiejszego znajduje się kaplica pw. św. Karola Boromeusza i św. Eufemii.
Na początku XX w. okazało się, że i nowy kościół nie jest wystarczający dla stale powiększającej się parafii. W związku z czym w lipcu 1907 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła pw. śś. Wawrzyńca i św. Antoniego, który podziwiać można do dnia dzisiejszego. 17 maja 1908 r. miało miejsce poświęcenie kamienia węgielnego, a 19 grudnia 1909 r. ks. dziekan Franciszek Tylla z Chorzowa poświęcił nową świątynię. Jej konsekracja odbyła się natomiast w 1918 r.
W 1935 r. część parafii pw. śś. Wawrzyńca i Antoniego została przydzielona do nowej placówki duszpasterskiej w Czarnym Lesie, a w 1937 r. do powstającej placówki pw. św. Andrzeja Boboli w dawnej Nowej Wsi.
W lipcu 1954 r. podczas gwałtownej burzy piorun uderzył w małą wieżę kościoła powodując znaczne straty, kopuła wieży spadła bowiem na zakrystię. Następne cztery lata przyniosły więc wzrost prac modernizacyjnych. Odbudowano m.in. zniszczoną wieżę, unowocześniono oświetlenie kościoła, wykonano radiofonizację. W latach 70. prowadzono na terenie świątyni prace związane z przeciwdziałaniem szkodom górniczym.
Kolejne prace remontowe i renowacyjne prowadzono w poł. lat 90. Wymieniono wówczas wszystkie ławki, założono nowe oświetlenie i żyrandole, wymieniono posadzkę w kościele, wybudowano nowy dom katechetyczny oraz nowe probostwo. W ostatnich latach przeprowadzono generalny remont całego kościoła: wymieniono pokrycie dachu, przeprowadzono klejenie pękniętych ścian, uzupełniono tynki i wymalowano cały kościół. Wszystkie prace remontowe udało się przeprowadzić przed uroczystością 90-lecia poświęcenia kościoła i 125-lecia erygowania parafii.
Źródło: peuk.fiiz.pl
