Dawna Szkoła Realna w Sosnowcu
A/1528/93 z 30.04.1993
Gmach dawnej średniej Szkoły Realnej stanowi cenny zabytek nie tylko z uwagi na jego architekturę i zachowany w dużej części wystrój wnętrz, ale również w związku z jego historią, która nierozerwalnie związana jest z osobą Henryka Dietla – najbogatszego mieszkańca Sosnowca na przełomie XIX i XX w., którego wkład w rozwój miasta jest nie do przecenienia.
Gmach został wzniesiony w stylu neorenesansu północnego w latach 1895-1898 wg projektu Antoniego Jasieńczyka-Jabłońskiego, architekta, który był również autorem projektu znajdującej się nieopodal siedziby rodowej Dietlów.
Zabytkowy obiekt jest budynkiem 3-piętrowym, renesansowym o architekturze nawiązującej do stylu włoskiego. Układ gmachu z przestronnymi salami i aulami, przystosowany został do celów edukacyjnych. Do najlepiej zachowanych sal należy aula główna na najwyższym piętrze, bogato zdobiona freskami, z dużymi frontowymi panoramicznymi oknami.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ufundowana przez Henryka Dietla Sosnowiecka Szkoła Realna była pierwszą szkołą średnią w Sosnowcu. Jej działalność zainaugurowano 29 października 1894 r. Szkoła mieściła się w Pogoni, początkowo w odpowiednio przystosowanym budynku fabrycznym. Dla jej uczniów Heinrich Dietel zorganizował, w porozumieniu z dyrekcją kolei, dojazd specjalnym pociągiem.
Ciągły wzrost uczniów i rozwój szkoły pod względem programowym skłonił Heinricha Dietla do ufundowania okazałego gmachu na jej potrzeby, którego uroczyste otwarcie miało miejsce 3 grudnia 1898 r. Finansowana przez Dietlów Sosnowiecka Szkoła Realna działała do 1915 r. Od 1970 r. mieści się tutaj główna siedziba Wydziału Techniki Uniwersytetu Śląskiego.
Gmach dawnej Szkoły Realnej jest jednym z wielu materialnych przykładów spuścizny po Heinrichu Dietla, który zapisał się w historii Sosnowca nie tylko jako jego najbogatszy mieszkaniec, ale również jako mieszkaniec, który z wyjątkową starannością i gorliwości dbał o swoje miasto. Urodzony w 1839 r. Dietel przybył do Sosnowca z Saksonii wraz ze swoją małżonką w 1878 r. Jako człowiek już wówczas majętny i posiadający spore doświadczenie, założył jedyną wówczas w Rosji przędzalnię wełny czesankowej, a jej korzystne ceny na skutek wojny celnej Rosji z Zachodem uczyniły go wkrótce czołową postacią miasta i regionu. Mimo ogromu bogactwa Dietel nie zapomniał o wierze i współwyznawcach. Z własnych środków założył ewangelicką szkołę kantoratową, ufundował ogród botaniczny, łożył na wiele przedsięwzięć charytatywnych i publicznych. Dietel przyczynił się znacznie do rozwoju sosnowieckiego szkolnictwa zakładając początkową Szkołę Aleksandryjską oraz opisywaną tutaj średnią Szkołę Realną. Stał się też fundatorem kościoła ewangelickiego w Sosnowcu dla całej społeczności ewangelickiej Zagłębia Dąbrowskiego. To na jego zlecenie do potrzeb sakralnych zaadaptowana została w 1886 r. hala przędzalni, następnie rozbudowana na początku XX w., uzyskując dzisiejszy kształt. Oprócz wybudowania kościoła Henryk Dietel zatroszczył się też o duszpasterza dla sosnowieckich ewangelików. W 1878 r. sprowadził do Sosnowca ks. Eugeniusza Ernesta Uthke, który został mianowany kapelanem rodziny Dietlów, a zarazem pełnił wszystkie posługi duszpasterskie dla zagłębiowskich ewangelików i był nauczycielem sosnowieckiego gimnazjum.
Heinrich Dietel był też współdarczyńcą budowy dwu (z trzech) sosnowieckich cerkwi: św. Wiery, Nadzieżdy i Ljub'wi, dla której ufundował osiem dzwonów, z których największy ważył 1000 kg oraz św. Mikołaja Cudotwórcy, na budowę której dał 10 tys. rubli. Wsparł także hojnie budowę katolickiego kościoła pw. św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu-Pogoni.
Źródło: peuk.fiiz.pl
