Tunel schronowy w Strzyżowie

Tunel schronowy w Strzyżowie – podziemny schron kolejowy dla pociągu sztabowego kanclerza III Rzeszy Adolfa Hitlera, zbudowany w czasie II wojny światowej pod Żarnowską Górą w Strzyżowie, w województwie podkarpackim. Wchodził w skład kwatery głównej Hitlera (Führerhauptquartier) Anlage Süd w Stępinie-Cieszynie i Strzyżowie.

To jedyny podziemny schron kolejowy w Polsce i drugi z obiektów mających chronić niemieckie pociągi na terenie obecnego województwa podkarpackiego. Gdy w sierpniu 1941 roku Adolf Hitler podejmował w nieodległej Stępinie Benito Mussoliniego, jego pociąg pancerny „Amerika” ukryto przed „wzrokiem” aliantów właśnie w Strzyżowie.

Schron kolejowy ukryty jest we wnętrzu Żarnowskiej Góry. Ma 438 m długości i strop na wysokości niemal 6,5 m. Podobnie jak obiekt naziemny w Stępinie, także i ten powstawał w latach 1940-41. Ściany tunelu wykonano z betonu i żelbetu, zaś sklepienia z cegły klinkierowej. Wjazdy do tunelu z obu stron zamykały 11 metrowe przedsionki, a każdy z nich zaopatrzony był w potężne dwuczęściowe żelazne drzwi.

W skład zespołu w Strzyżowie wchodziły: tunel schronowy dla pociągu sztabowego, bierne schrony zaplecza technologicznego, tunel instalacyjny, bocznica kolejowa, drewniany peron pomiędzy tunelem a stacją kolejową. Do dziś z obiektów wybudowanych w czasie wojny zachowały się tunel schronowy wraz z tunelem instalacyjnym oraz schrony zaplecza technicznego.

W dniach 27-28 sierpnia 1941 r. w pobliskiej Stępinie doszło do spotkania Adolfa Hitlera z Benito Mussolinim. Niemiecki dyktator przyjechał tam swoim pociągiem sztabowym o nazwie „Amerika”, który na czas spotkania ukryty został nie w schronie w Stępinie, a właśnie w Strzyżowie. Pociąg ten składał się przeważnie z kilkunastu wagonów. Wśród nich były oczywiście wagony do osobistego użytku Hitlera (w tym salonka i wagon kąpielowy), sztabowy i konferencyjny, a nawet wagon do przewozu limuzyny Führera. Za lokomotywą i na samym końcu znajdowały się platformy z działkami przeciwlotniczymi. To z myślą o nim, i o podobnych pociągach poruszających się po torach okupowanej Europy, wybudowano obiekt w Strzyżowie. Co ciekawe, w 1944 r. tunel został opanowany przez miejscowy oddział Armii Krajowej.

Schron kolejowy w Strzyżowie dostępny jest do zwiedzania w następujących dniach i godzinach:

• maj, czerwiec, wrzesień – w soboty i niedziele w godzinach od 10:00 do 18:00 – wejścia o pełnych godzinach;
• lipiec, sierpień – od wtorku do niedzieli (oprócz poniedziałków) w godzinach od 10:00 do 18:00 – wejścia o pełnych godzinach;
• od października do kwietnia: zwiedzanie po wcześniejszym kontakcie telefonicznym – tel. 17 276 42 38, kom. 889 839 031

Źródło: podkarpcakie.eu