Pomnik inż. Józefa Nowkuńskiego

Był wybitnym inżynierem kolejowym, budowniczym linii kolejowych w Rosji i Polsce, a najważniejszym jego dokonaniem była budowa tzw. magistrali węglowej Śląsk-Gdynia. 23 października pod tarnogórskim dworcem odsłonięto pomnik upamiętniający inżyniera Józefa Nowkuńskiego.

Magistrala węglowa to trasa kolejowa, której celem było połączenie Górnego Śląska i jego kopalń z portem w Gdyni. Zbudowana w latach 1926–1933, była największą i najnowocześniejszą inwestycją transportową II Rzeczypospolitej oraz przykładem polsko-francuskiej współpracy gospodarczej. Dzięki niej nastąpiło szybkie zespolenie Górnego Śląska i wnętrza kraju z wybrzeżem Bałtyku.

- Inżyniera Józefa Nowkuńskiego możemy zaliczyć do nielicznego panteonu Polaków, którzy tak wiele zrobili dla kraju w ciągu ostatnich dwóch stuleci. Z tego powodu zapadła decyzja o budowie pomnika - mówił podczas uroczystości Adam Wielądek, były minister transportu, dziękując współorganizatorom wydarzenia, wśród których znalazł się Urząd Miejski oraz licznym fundatorom pomnika.

Józef Nowkuński urodził się 24 stycznia 1868 roku w Kownie, w rodzinie szlacheckiej, jako syn inżyniera Józefa Nowkuńskiego (starszego) i Teofilii ze Słońskich. W 1897 roku ukończył Instytut Inżynierii Kolejowej w Sankt Petersburgu, a następnie kierował projektowaniem i budową kilku linii kolejowych na terenie Rosji. Po powrocie do Polski kierował budową kolei Kalety-Podzamcze, dzięki czemu zwrócił na siebie uwagę ministra przemysłu Eugeniusza Kwiatkowskiego, który powierzył mu budowę magistrali węglowej Śląsk-Gdynia. Nowkuński zmarł 20 sierpnia 1952 roku w Warszawie na zawał serca.

W 2003 roku nieżyjący już kolejarz Henry Dąbrowski uruchomił na dworcu w Herbach Nowych salę tradycji Magistrali Węglowej im. inż. Józefa Nowkuńskiego, w której zebrano eksponaty związane z budową i eksploatacją magistrali.

W październiku 2013 roku z okazji jubileuszu 80-lecia Magistrali Węglowej na budynku tarnogórskiego dworca zawisła tablica poświęcona Nowkuńskiemu. Komitet budowy pomnika powstał w roku kolejnym.

Uroczystość pod tarnogórskim dworcem zgromadziła wokół pomnika kolejarzy, samorządowców, parlamentarzystów ale także wnuków i prawnuków inżyniera.

- Osoba budowniczego magistrali Śląsk–Porty – mojego dziadka zajmuje w mojej rodzinie miejsce szczególe, zarówno z uwagi na pozycję w gronie najwybitniejszych polskich inżynierów ale również z powodu cech osobowości i charakteru, służących za wzór dla kolejnych pokoleń. Dziękuję wszystkim, którzy z szacunku do osób tworzących polską historię, pokonując wiele trudności, doprowadzili do upamiętnienia dzieła mojego dziadka w formie najbardziej prestiżowej jaką jest pomnik – mówił wzruszony Józef Nowkuński, wnuk budowniczego magistrali.

Źródło: tarnowskiegory.pl