Muzeum Tyskich Browarów Książęcych
670/66 z 28.05.1966
Tychy przez stulecia były jedną z osad na ziemi pszczyńskiej, na której piwowarstwo miało duże znaczenie już w czasach średniowiecznych. Dobitnie o tym świadczą tradycje warzenia piwa w samej Pszczynie, o czym przypomina położona w samym centrum miasta ulica Piwowarska. Pierwsza wzmianka o istnieniu browaru, należącego do właścicieli Pszczyny, pochodzi z 1629 roku. Funkcjonował on razem z gorzelnią. Produkowano wówczas trzy rodzaje piwa: wysyłkowe, drożdżowe i stołowe. Raczej nie przypominały one ani w smaku ani w wyglądzie dzisiaj znanych nam trunków. Rewolucja nastąpiła w XIX wieku - zmieniła się technologia produkcji piwa, browary z niewielkich manufaktur stawały się dużymi zakładami przemysłowymi. W 1861 roku książę pszczyński Jan Henryk XI Hochberg przekształcił browar w Tychach w nowoczesną fabrykę, budując m.in. młyn, słodownię, warzelnię, suszarnię i lodownię. W ofercie pojawiły się jasne Piwa Książęce. Wkrótce książęcej inicjatywie wyrosła konkurencja – Browar Obywatelski, który wpisał się w tradycje dzisiejszego potentata. Po II wojnie światowej browary upaństwowiono. Obecnie 400-letnią historią warzenia piwa w Tychach szczyci się Kompania Piwowarska SA. Muzeum Piwowarstwa w Tychach było pierwszą tego typu instytucją w Polsce. Oficjalne otwarcie miało miejsce 22 listopada 2004 roku. Ekspozycję umieszczono w dawnym kościele ewangelickim z początku XX wieku. Po powitaniu przez księcia Jana Henryka XI, zwiedzający w ciekawy sposób poznaje wszystkie etapy warzenia, butelkowania i degustacji złocistego napoju. Czeka tutaj wiele multimedialnych atrakcji, w tym projekcja trójwymiarowego filmu. Zainteresowani mogą również wypić szklaneczkę piwa w stylowym pubie. Warto się ponadto wybrać na zwiedzanie Tyskich Browarów Książęcych, w których tradycja dopełnia się nowoczesnością. Na trasie wycieczki znajduje się współczesna linia produkcyjna oraz piękne zabytki architektury przemysłowej, jak np. warzelnia z 1915 roku, bednarnia i smolarnia czy ciekawy budynek dyrekcji. Tyskie Browarium jest jednym z punktów na Szlaku Zabytków Techniki.
Kronika Szlakowa
Niemalże 400 lat - już od tak dawna warzy się w naszym regonie piwo. Za początek istnienia Browaru w Tychach uznaje się rok 1629. Z tyskim browarem związanych jest wiele postaci, które odcisnęły na nim swoje piętno. Wśród nich: Jan Henryk XI Hochberg von Pless - książe pszczyński, któremu browar zawdzięcza swą świetność. Był arystokratą - przemysłowcem, właścicielem kopalni węgla i fabryki celulozy, rozległych dóbr ziemskich i lasów. Browar nazywał perłą pośród swych dóbr; Julius Müller - mistrz browarniany, który w XIX w. wdrożył proces produkcji piwa dolnej fermentacji - popularnego do dziś piwa jasnego; Księżna Daisy - synowa Jana Henryka XI, słynąca ze swej urody, znana na salonach całej Europy.
Źródło: www.zabytkitechniki.pl
Tyski Browar został założony w 1629 r. przez książęcy ród Promnitzów. Jego historia to prawie 400 lat, podczas których zmieniały się rządy, władcy, granice państwowe, a browar trwał, rozwijał się, zmieniał na lepsze, aż do czasów współczesnych.
Dynamiczny rozwój tego najważniejszego dla Tychów przedsiębiorstwa przypadł na II poł. XIX w. Obok starych zabudowań, powstał wówczas nowy kompleks, na który składał się budynek warzelni, chłodni, słodowni, dwóch pęczarni, młynu do słodu, suszarni, lodowni i maszyny parowej o mocy 16 KM. Do browaru wprowadzano elektryczność, a w 1893 r. uzyskał on połączenie kolejowe z dworcem w Tychach. Pod koniec XIX w. Tyskie Browarium było jednym z największych browarów w Europie.
Ze względu na zadłużenie księcia wobec skarbu państwa polskiego, w 1934 r. ustanowiono zarząd komisaryczny w browarze, który trwał do 1938 r., kiedy to do życia powołana została spółka „Książęce Browary SA”, której założycielem byli: książę pszczyński Jan Henryk XV i jego syn Aleksander. Spółka obejmowała browar „Książęcy” i wybudowany w 1897 r. browar „Obywatelski” w Tychach oraz „Browar Piwa Słodowego” w Siemianowicach.
3 września 1939 r., po zajęciu Tychów przez Niemców, nad browarem ustanowiono komisaryczne powiernictwo Rzeszy Niemieckiej. Po wyzwoleniu 27 stycznia 1945 r., browary zostały przejęte przez pracowników i 1 lutego 1945 r. znacjonalizowane.
Kolejne lata to okresy modernizacji oraz zmian własnościowych polegających przede wszystkim na łączeniu browarów śląskich. Ich ostatecznym wynikiem było powstanie w 1992 r. jednoosobowej spółki Skarbu Państwa – Browary Tyskie Górny Śląsk SA oraz w 1999 r. Kompanii Piwowarskiej SA z połączenia Browarów Tyskich i LECH Browary Wielkopolskie.
Źródło: peuk.fiiz.pl
