Pozostałości kościoła pw. św. Mikołaja w Wiślicy

Kościół świętego Mikołaja – fundamenty świątyni romańskiej znajduje się w danym mieście Wiślica, w województwie świętokrzyskim. W 2018 r. (wraz z bazyliką kolegiacką oraz grodziskiem) został wpisany na listę pomników historii w ramach akcji "100 Pomników Historii na stulecie odzyskania niepodległości".

Fundamenty znajdują się w niewielkim pawilonie. Datowanie świątyni oraz jej funkcje przez lata były dyskutowane. Przez długi czas uważano, że została on zbudowana w X wieku, a odkryta w niej misa miała być związana z pierwszymi misjami świętych Cyryla i Metodego. Oznaczałoby to, że okoliczne tereny przyjęły chrzest na sto lat przed słynnym rokiem 966. Jednak późniejsze badania historyczne podważyły tę hipotezę. Okazało się, że świątynia powstała najwcześniej na przełomie XI i XII wieku.

Kościół był małą prostokątną budowlą zamkniętą apsydą, wybudowaną techniką opus spicatum. Do świątyni została dobudowana kaplica grobowa (opus emplectum), w której zostały znalezione pochówki kobiet (byto to wyjątkowe w średniowieczu - kaplica grobowa przeznaczona tylko dla kobiet). Świątynia została rozebrana w XII wieku ze względu na budowę fortyfikacji miejskich.

Kościółek jest jedną z najwcześniejszych świątyń z tzw. serii kupieckiej. Ulokowany został bezpośrednio przy ważnym szlaku handlowym, biegnącym od Pragi aż na Ruś Kijowską. Składa się on z dwóch pomieszczeń: pierwsze z nich to kościół właściwy, zbudowany na planie prostokąta, z półkolistą absydą od wschodu, drugie natomiast to dobudowana w XI wieku kaplica grobowa. W jej obrębie znaleziono pochówki kobiet, gdzie miejsce to zarezerwowane było jedynie dla wysokich rangą kapłanów.

Podczas kontynuowania prac archeologicznych natrafiono na obiekt wciąż wzbudzający wielkie kontrowersje – nieckę gipsową z przylegającym doń podestem. W latach 60. ub. w. została zinterpretowana jako baptysterium utożsamiane z chrztem w obrządku wschodnim przez Państwo Wiślan. Wspomina o tym wydarzeniu tzw. Legenda Panońska zawarta w Żywotach Św. Metodego opisująca moment chrystianizacji tych terenów. Obecnie jest przedmiotem licznych dyskusji naukowych.

Źródło: wikipedia.pl / mnki.pl