Grodzisko w Wiślicy
329 z 1956-12-03; 508A z 1973-02-05; 329/508Aa z 1987-01-20
Grodzisko w Wiślicy położone jest pośród łąk, ok. 600 m na południowy wschód od centrum miasta i zarysem przypomina owalny trójkąt. Prace archeologiczne prowadzone tu w latach 1949-1960 wykazały istnienie pierwszego grodu już w XI w. Był to mały gródek, otoczony wałem o konstrukcji rusztowej o wys. 4 m. Jego zadaniem było strzec osady wiślickiej i kontrolowania szlaku handlowo-komunikacyjnego. Gród padł ofiarą pożaru. Kolejny gród powstał tu na przełomie XII i XIII w. i obejmował swym zasięgiem całą wyspę. Otoczony był kamiennym murem o dł. 440 m. Gród posiadał wewnętrzny system dróg. O znaczeniu tego miejsca świadczy fakt, że grodzisko wraz z wiślicką kolegiatą i pozostałościami kościoła pw. św. Mikołaja uznane zostały w 2018 roku za Pomnik Historii.
Prace badawcze odsłoniły tu plan zabudowy domów i ulic, zbiornik na wodę oraz studnię wykutą w skale. Gród ten dotrwał do najazdu tatarskiego w 1241 r. Został wówczas opuszczony przez załogę i spalony.
W zachodniej części grodziska znajduje się wypiętrzona na wysokość 5 m gipsowa skała uznana prawnie za chroniony pomnik przyrody nieożywionej.
Źródło: wislica.pl / wikipedia.pl
Pierwsza osada (niegrodowa)
Wzniesienie o narysie owalnego trójkąta oblewa rzeka Nida oraz jej starorzecze, co stwarzało w przeszłości bardzo dobre warunki obronne i było asumptem dla posadowienia tu osady. Pierwsza osada otwarta istniała tu na przełomie IX i X wieku. Jej ślady zostały prawie całkowicie zatarte przez następną osadę typu grodowego. Istnieją przypuszczenia, że mógł tu funkcjonować słowiański ośrodek kultu, za czym miało przemawiać odkryte tu znalezisko: fragment okładziny noża z wyobrażeniem sześciu główek dziewczęcych, być może obrazujących wiły.
Druga osada
Pierwsza osada grodowa powstała na wyspie w początkach XI wieku, za panowania Bolesława Chrobrego. Znajdowała się w południowo-zachodniej części wyspy. Otaczał ją wał o konstrukcji rusztowej, czyli przekładkowej. Miał do czterech metrów wysokości. Gród kontrolował przeprawę przez Nidę i szlak handlowy biegnący doliną tej rzeki. Około 1050 gród spłonął z nieznanych przyczyn i został opuszczony. Z tego czasu pochodzi znaleziony tu skarb około pięciuset monet z okresu panowania Bolesława Śmiałego i Władysława Hermana.
Trzecia osada
Następna osada grodowa (obejmująca już całą wyspę) powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII wieku. Otoczona była murem o długości 440 metrów, do którego budowy użyto kamiennych elementów jakiejś romańskiej świątyni. Plan osady był regularny. 37 domów (drewnianych półziemianek o konstrukcji słupowej) stało przy ulicach. Domy posiadały piece w narożach izb lub kamienne paleniska. Osada dysponowała wykutą w skale studnią i cysterną na wodę. Gród dotrwał najpewniej do najazdu Tatarów w 1241, kiedy to obrońcy opuścili go, a najeźdźcy spalili. Po tym wydarzeniu osadnictwo w tym miejscu uległo zakończeniu.
Badania naukowe
Prace archeologiczna na Wyspie Grodziskowej prowadzone były w latach 1949-1960. Działaniami tymi kierował prof. Włodzimierz Antoniewicz wspomagany przez dr Zofię Wartołowską.
Źródło: wikipedia.pl
