Dwór obronny na Wysokiej
We wsi, jak nazwa wskazuje położonej wysoko na 580 metrach n.p.m., wśród wzgórz Beskidu Żywieckiego, stoi późnorenesansowy dwór obronny z XVII wieku, który pod koniec XVIII wieku przebudowano, co nadało mu charakter szlacheckiej, wiejskiej rezydencji mieszkalnej, zespół o unikatowych wartościach historycznych, architektonicznych i krajobrazowych.
Wieś w 1581 roku należała do kasztelana krakowskiego Spytka Jordana, po którym przejął ją wojewoda kaliski Kasper Zebrzydowski i wzniósł wczesnobarokowy dwór. Później majątek wielokrotnie zmieniał właścicieli, byli nimi: Sierakowscy, Stadniccy, od 1793 roku Larischowie, w XIX wieku Wężykowie, a na początku XX wieku Żeleńscy. Dwór był zamieszkiwany do 1848 roku, później wykorzystywano go jako spichlerz. Po remoncie w latach 1910–1912 odzyskał funkcję mieszkalną. W 1939 roku spłonął.
Po II wojnie światowej majątek przejęło państwo, po odbudowie do 1966 roku była w nim szkoła, następnie do lat 80. XX wieku obiekt wypoczynkowy, później nieużytkowany popadł w ruinę. W 1988 roku przeszedł w ręce prywatne i po gruntownym remoncie odzyskał zabytkowy charakter i funkcje mieszkalne. Nowi właściciele wskrzesili renesansowe tradycje dworskie, miała w nim siedzibę Fundacja Lutnia Staropolska, odbywały się koncerty i spotkania. Dziś dwór remontują kolejni właściciele.
To kamienno-ceglany, podpiwniczony, dwukondygnacyjny budynek wzniesiony na planie prostokąta, oszkarpowany w narożach i otynkowany. W wysokim, czterospadowym dachu krytym ceramicznymi dachówkami, umieszczono cztery wystawki. Głębokie, podzielone filarami piwnice kryją sklepienia kolebkowe z lunetami. Wejście do obszernej sieni znajduje się na środku elewacji frontowej. Na parterze sień i salon mają sklepienia kolebkowe z lunetami, kuchnia i pokoje na piętrze stropy drewniane. Na piętro prowadzą szerokie, drewniane schody. Drzwi zdobią proste, kamienne, wczesnobarokowe obramienia.
Wokół widać ślady tarasowego, geometrycznego ogrodu włoskiego otoczonego drzewami, swobodnego parku krajobrazowego i lasu zwanego zwierzyńcem.
Dwór został odrestaurowany i stanowi obecnie siedzibę Bractwa Lutniowego, które organizuje tutaj koncerty muzyki dawnej.
Źródło: visitmalopolska.pl
