Tunel kolejowy w Żegiestowie-Zdroju
Tunel w Żegiestowie to jednotorowy tunel kolejowy o długości 514 metrów, przez który przebiega szlak kolejowy Nowy Sącz – Muszyna łączący Polskę ze Słowacją oraz Krynicę-Zdrój z resztą kraju. Linia kolejowa biegnie wzdłuż Doliny Popradu zgodnie z meandrami rzeki, lecz na najtrudniejszym odcinku konieczne było wydrążenie tunelu.
514-metrowy tunel o kształcie owalnym wykończony jest w obudowie kamiennej z klińców. W ociosach tunelu wykonano kilka wnęk ucieczkowych. Pierwotnie był dwutorowy, jednak w wyniku dwukrotnej odbudowy konieczne było zmniejszenie prześwitu i pozostawienie tylko jednego toru.
Źródło: wikipedia.pl
Decyzję o budowie tunelu w Żegiestowie podjęto 8 maja 1870 w ramach zatwierdzania planów budowy linii kolejowej z Tarnowa do Leluchowa, gdzie nowa trasa miała połączyć się z węgierską siecią kolejową. Budowę tunelu rozpoczęto 4 września 1873. Wykonawcą było przedsiębiorstwo Koller und Gregersen z Wiednia. Prace górnicze wykonywali głównie robotnicy z Włoch i Tyrolu, dla których w Andrzejówce przygotowano osiedle robotnicze. Za prace strzelnicze odpowiadał oddział z Triestu. Miejscowi byli angażowani głównie do celów transportowych. Tunel drążony był tzw. metodą Bischofshofen. Napotykano przy tym problemy geologiczne związane z niestabilnym górotworem.
W trakcie budowy prawdopodobnie doszło do zapadnięcia stropu, w wyniku czego zginęło 126 robotników (inne źródła podają minimalnie 120 ofiar). Zasypane zostały 23 wozy konne. Akcja ratunkowa trwała 7 dni, jednak została przerwana. Źródła urzędowe milczą na ten temat. Za zaistnieniem katastrofy przemawia fakt, że tunel wydrążono po łuku, choć pierwotnie miał poprowadzić po linii prostej, być może dla ominięcia zawału. O próbie drążenia tunelu ratunkowego świadczy też nisza wydrążona przy jednym z portali.
Przebicie tunelu nastąpiło ostatecznie 19 listopada 1874. 2 grudnia 1874 zorganizowano z tej okazji uroczystości. Tunel oddano do użytku z opóźnieniem w 1876 roku.
Był dwukrotnie wysadzony w powietrze: przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 oraz przez Niemców w 19 stycznia 1945. Odbudowany po wojnie w 1948 roku. W 1986 roku linię kolejową w tunelu elektryfikowano.
Źródło: wikipedia.pl
