Średniowieczny układ urbanistyczny Żor

Charakterystycznym elementem urbanistycznym miasta, niezmienionym od czasu jego założenia, jest wydłużona owalnica wraz z rozwidlonym traktem komunikacyjnym biegnącym owalnie i bieżnie w kierunku dwóch miejskich bram. Pod koniec XIII w. owal został opasany obronnym murem. U wlotu do miasta od strony wschodniej zlokalizowano Bramę Krakowską, a u wylotu na zachód Bramę Cieszyńską. Centrum stanowił prostokątny rynek o wymiarach 100 m na 75 m, z ulicami wybiegającymi z narożników. W XVI w. wzdłuż szlaku komunikacyjnego Kraków - Racibórz powstały przedmieścia, tzw. Przedmieście Dolne i Przedmieście Górne. Dopiero w XIX wieku miejska zabudowa zaczęła bardziej rozwijać się poza obrębem dawnych murów miejskich po ich wyburzeniu. Powstały wtedy ulica Rybnicka i ulica Dworcowa. Taki kształt miasta w prawie niezmienionym kształcie dotrwał do początku lat 70. XX wieku, gdy w Żorach zaczęły powstawać wielkie osiedla mieszkaniowe z tzw. wielkiej płyty.

Źródło: peuk.fiiz.pl