Cerkwisko w Balnicy

Pozostałością po wsi Balnica jest cerkwisko (po dawnej cerkwi pozostały fragmenty muru i cmentarza) znajdujące się przy żółtym szlaku. Oprócz tego w Balnicy znajduje się kaplica (odnowiona przez „Magurycz”) otoczona kamiennym murkiem, a przed nią cudowne źródełko – przed wojną cel wędrówek okolicznej ludności. Z kapliczką związana jest legenda. „Otóż zdarzyło się, że z Maniowa do Balnicy przechodził ślepy dziad, żebrzący po wioskach. Lato było wtedy wyjątkowo suche, stąd górskie potoki i studnie powysychały – trudno było o wodę do picia. Gdy zmęczony drogą żebrak usiadł w cieniu drzewa rosnącego tuż przy gościńcu, zdało mu się, że słyszy szmer wody. Poprosił przechodzącego drogą chłopa o zaczerpnięcie mu garnuszka płynu. Okazało się, że niewidomy dobrze słyszał – pomimo posuchy przy balnickim gościńcu biło źródełko. Kiedy napił się wody i obmył nią twarz, niemal natychmiast odzyskał wzrok. Ludzie, którzy byli świadkami tego zdarzenia, rozgłosili rzecz po okolicy, po czym nieopodal źródła postawiono okazałą kapliczkę, zaś wody zeń używali jako cudownego lekarstwa, szczególnie na wszelkie choroby oczu i przeciw urokom”. Co roku w niedzielę zielonoświątkową odprawiano w niej nabożeństwo, w trakcie którego kapłan święcił źródło, a pobożni kmiecie pili cudowną wodę, obmywali nią twarz i chore miejsca, a także nalewali jej do flaszek i zanosili do swoich domów. Kaplica wraz ze źródłem była jednym z kilku w okolicy miejsc kultu religijnego dla wiernych obrządku greckokatolickiego. Okazjonalnie odprawiano w niej nabożeństwa odpustowe.

Obecnie w dolinie prowadzony jest w retortach wypał węgla drzewnego. Prawdziwą sensacją archeologiczną było pod koniec kwietnia 2006 roku odkopanie na terenie byłej wsi Balnica dzwonu kościelnego o średnicy ok. 1 m i wadze 635 kg. Prace konserwatorskie nad tym znaleziskiem prowadzi Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.

Jedyny budynek znajduje się na tzw. Strubiu przy stacji kolejki, gdzie niegdyś stała karczma i znajdowały się budynki zamieszkane m.in. przez rodziny Górnych i Stachurów.

Z Balnicy pochodzi Stephen Sulyk urodzony w 1924 roku – greckokatolicki metropolita Filadelfii.

Szlaki turystyczne: 

• szlak turystyczny niebieski Nowy Łupków – Zubeńsko – Balnica stacja – Solinka – Roztoki Górne
• szlak turystyczny żółty Maniów – Balnica – Balnica stacja – Osadné (Słowacja)

Źródło: wikipedia.pl