Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miechowicach (Bytom)
551/57 z 10.07.1957
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie diecezji gliwickiej w Miechowicach.
Kościół miał pierwotnie stanąć na terenie parku zamkowego na miejscu starego, rozebranego w 1853 r. kościółka opisanego przez księdza Norberta Bonczyka w poemacie Stary Kościół Miechowski. Jednak ze względu na niestabilny i podmokły grunt (tzw. kurzawka) wybudowano go na sąsiednim wzgórzu.
Wewnątrz kościoła na szczególną uwagę zasługują:
rzeźba Madonny wykonana z białego marmuru przez Teodora Kalidego – ostatnie dzieło tego znanego artysty, jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy górnośląskich XIX w. określanego mianem „rzeźbiarza brązu i żelaza”, pochowanego na Cmentarzu Hutniczym w Gliwicach;
portal nad wejściem głównym wykonany z piaskowca, z wyróżnionymi postaciami miechowity i górnika.
W krypcie kościoła spoczywają szczątki właścicieli Miechowic: Domesów, Aresinów i Winklerów. Na przykościelnym cmentarzu znajdują się groby zamordowanych przez Armię Czerwoną w 1945 r. mieszkańców Miechowic. Ponadto przy kościele znajdują się dwie mogiły: ks. Prał. Jana Sossalli – proboszcza parafii pw. Bożego Ciała oraz ks. Józefa Preussa – pierwszego proboszcza obecnego kościoła. Jego grób usytuowany jest w miejscu prezbiterium tymczasowej kaplicy, w której odprawiano nabożeństwa w okresie budowy kościoła. W kaplicy na Górze Grytza, po likwidacji Kopalni Miechowice, znalazła się figura św. Barbary – z kaplicy Szybu Północnego oraz obraz (tryptyk) św. Barbary – z kaplicy Szybu Głównego.
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Św. znajduje się na Szlaku Matki Ewy (Ewy von Tiele-Winckler), której babka była jego fundatorką, a która sama została w nim ochrzczona.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwsza wzmianka o parafii w Miechowicach pochodzi z 1336 r. W 1821 r. parafia stanowiła pod względem obszaru najbardziej rozległą i największą parafię Bytomia. Obejmowała wówczas prawie całe południowo-zachodnie przedmieście Bytomia: Karb, Bobrek, Miechowice i część Rokitnicy.
Kościół założyli prawdopodobnie zakonnicy z Miechowa. Świadczą o tym ich trumny, odkryte przy rozbiórce starego kościoła w 1853 r. Przez pewien czas, od 1627 do 1654 r., kościół był własnością ewangelików. Nowa świątynia została wzniesiona na przełomie lat 50. i 60. XIX w. z fundacji dziedziczki dóbr miechowickich – Marii Winckler. W praktycznie niezmienionym stanie przetrwała do dnia dzisiejszego. Pod koniec XX w. kościół poddano dużym pracom remontowo-renowacyjnym, w ramach których wybudowano również nową plebanię i dom katechetyczny.
Źródło: peuk.fiiz.pl
W 1999 r. kościół otrzymał I nagrodę głównego konserwatora zabytków – „zabytek zadbany”.
Z kościołem pw. Podwyższenia Krzyża związana jest legenda. Pewnego razu Maria Winkler, dziedziczka dóbr miechowickich, postanowiła ufundować kościół. Zażyczyła sobie, by stanął on na miejscu starej świątyni w parku zamkowym. Chcąc spełnić kaprys księżniczki, rozebrano mury kościoła i rozpoczęto zwózkę materiałów na budowę nowego. Po niedługim czasie wszystkie nagromadzone w parku ciężkie kamienie i wielkie bale drewna zniknęły w tajemniczy sposób. Odnaleziono je na wzgórzu, na którym stoi obecnie kościół pw. św. Krzyża. Legenda głosi, że to aniołowie podczas jednej nocy przenieśli cały budulec na nowe miejsce. Uznano to za znak od Boga i wzniesiono nową świątynię w miejscu wskazanym przez anioły.
Źródło: peuk.fiiz.pl
