Schron wejściowy MO-Sm-S 41 "Nad Valchou"

Schron bojowy MO-Sm-S 41 „Nad Valchou” pełnił funkcję budynku wejściowego do podziemnych korytarzy Twierdzy artyleryjskiej Smolkov. Był to obiekt o najwyższym stopniu odporności – zbudowany w klasie IV – i zaprojektowany tak, by maksymalnie chronić załogę oraz strategiczne wejście do wnętrza fortecy. Zlokalizowano go po przeciwnej stronie skarpy, częściowo zagłębionego w ziemi, co zapewniało naturalną osłonę przed bombardowaniami.

Konstrukcja i uzbrojenie

Tylko frontowa część schronu z wejściem do podziemi oraz dwie kopuły pancerne były widoczne na powierzchni, podczas gdy reszta konstrukcji pozostawała ukryta w zboczu. Obiekt wyposażono w dwa lekkie karabiny maszynowe wz. 26 umieszczone w kopule oraz dwa działa kazamatowe kalibru 4,7 cm wz. 36, osłonięte betonem. Uzbrojenie to miało zabezpieczać teren przed wejściem do twierdzy i kontrolować drogę prowadzącą z Háj do Hrabyně.

Wejście do podziemi zabezpieczały masywne, czterometrowe kraty, a za nimi znajdowały się drzwi pancerne i gazoszczelne. Załoga mogła wchodzić do środka przez wzmocnione wrota, które otwierały się na przestronne pomieszczenie przeładunkowe. W tym miejscu amunicję i zaopatrzenie przenoszono z ciężarówek na wózki kolejki wąskotorowej, prowadzącej w głąb podziemi. Schron posiadał również wlot powietrza do centralnego systemu filtracyjnego, który dostarczał świeże powietrze do całej twierdzy.

Rola w systemie twierdzy Smolkov

Twierdza artyleryjska Smolkov powstała pomiędzy Opawą a Hlučinem, by bronić region przed potencjalnym atakiem Niemiec z kierunku Raciborza na przemysłową Ostrawę. W jej skład, obok MO-Sm-S 41 „Nad Valchou”, wchodziły:

• obrotowa wieża artyleryjska MO-Sm-S 38 „V lese”,
• tradytor artyleryjski MO-Sm-S 39 „U trigonometru”,
• schron piechoty MO-Sm-S 40 „Nad silnicí”,
• schron obserwatora artyleryjskiego MO-Sm-S 42 „Nad hájem”.

Budowę rozpoczęto 26 lutego 1936 roku, a zakończono na początku 1938 roku. Załogę twierdzy stanowiło 394 żołnierzy z 4/V pułku granicznego, zakwaterowanych w koszarach w Hrabyně (obecnie znajduje się tam ośrodek rehabilitacyjny).

Dalsze losy i stan obecny

Twierdza Smolkov była jednym z najbardziej zaawansowanych technicznie systemów umocnień Czechosłowacji, jednak do jej pełnego uzbrojenia nigdy nie doszło. Produkcja sprzętu artyleryjskiego została przerwana przez wydarzenia polityczne jesienią 1938 roku. Po zajęciu regionu przez III Rzeszę Niemcy przeprowadzali w twierdzy liczne testy konstrukcyjne i balistyczne, których wyniki wykorzystano później przy budowie niemieckich umocnień w Europie Zachodniej.

W czasie wojny usunięto większość kopuł pancernych, a podziemia służyły jako magazyn i zaplecze sanitarne. W 1941 roku prowadzono tu próby bombardowania obiektów osłoniętych siatkami ochronnymi, co pozostawiło ślady widoczne do dziś.

Obecnie obiekt MO-Sm-S 41 „Nad Valchou” jest niedostępny dla zwiedzających – został ogrodzony i zabudowany halą. Pozostałe schrony twierdzy można jednak obejrzeć z zewnątrz, poruszając się zielonym szlakiem turystycznym, który biegnie przez całe wzgórze Smolkov.

Dojazd i zwiedzanie okolicy

Do rejonu twierdzy Smolkov można dotrzeć samochodem lub rowerem. Najdogodniejsza trasa prowadzi z miejscowości Smolkov w kierunku Hrabyně, przez zalesione wzgórze. Przy zielonej ścieżce dydaktycznej, rozpoczynającej się przy stacji kolejowej Haj ve Slezsku, znajduje się parking oraz punkt startowy spaceru wśród historycznych obiektów obronnych.