Schron bojowy MO-Sm-S 38 "V lese"
Schron bojowy MO-Sm-S 38 „V lese” stanowił część systemu obronnego Twierdzy artyleryjskiej Smolkov, wzorowanej na rozwiązaniach znanych z francuskiej Linii Maginota. Jednym z kluczowych elementów konstrukcji miała być dalekosiężna wieża artyleryjska, zaprojektowana do prowadzenia skutecznego ostrzału na dystansie nawet 12 kilometrów.
Wieża wyposażona miała być w dwa szybkostrzelne działa haubiczne kalibru 10 cm vz. 38, które mogły razić cele w pełnym zakresie 360 stopni. Cała konstrukcja była obrotowa i wyposażona w mechanizm umożliwiający jej chowanie wewnątrz obiektu podczas ostrzału wroga, co gwarantowało wysoki poziom ochrony i niemal całkowitą odporność na zniszczenie.
Niestety, planowane uzbrojenie nie zostało w pełni zrealizowane. Z powodu opóźnień w produkcji nie zamontowano ani haubic, ani samego pancerza wieży. Zakłady Škody w Pilznie, odpowiedzialne za dostarczenie elementów artyleryjskich, nie zdołały ukończyć prac przed końcem września 1938 roku. Mimo to obiekt pozostaje imponującym przykładem czechosłowackiej myśli inżynieryjnej i ambicji w tworzeniu nowoczesnych systemów obronnych w przededniu II wojny światowej.
Twierdzę „Smolkov” wybudowano pomiędzy Opavą i Hlučinem. Miała ona blokować atak niemiecki z kierunku Raciborza na Ostrawę. Składała się z pięciu obiektów:
- obrotowej wieży artyleryjskiej MO-Sm-38 „V lese",
- tradytora artyleryjskiego MO-Sm-39 „U trigonometru",
- schronu piechoty MO-Sm-40 „Nad silnici”,
- obiektu wejściowego MO-Sm-41 „Nad valchou",
- schronu obserwatora artyleryjskiego MO-Sm-42 „Nad hájem".
Pierwsze prace rozpoczęto tutaj 26.02.1936 r., a ukończono na początku 1938 r. Załoga liczyła 394 żołnierzy z 4/V pułku granicznego, dla którego wybudowano koszary w miejscowości Hrabynia (obecnie ośrodek rehabilitacyjny). Twierdza była najbardziej zawansowaną technicznie z wszystkich postawionych, jednak nie zamontowano jej uzbrojenia artyleryjskiego, co powodowało, że wartość bojowa była znikoma. Uzbrojenie w większości było w fazie prototypów lub rozpoczynano dopiero jego produkcję. W tym stanie została zajęta w październiku 1938 r. przez III Rzeszę. Niemcy dokonali tutaj szerokich badań nad jej konstrukcją, wykorzystanych później w czasie budowy swoich umocnień na zachodzie Europy. Szybko też wyrwano wszystkie kopuły i dzwony pancerne (poza kopułami wentylacyjnymi na stropie wieży artyleryjskiej). W 1941 r. ćwiczono tutaj bombardowanie obiektów osłoniętych metalowymi siatkami, które miały zabezpieczać je przed bombami lotniczymi! Do dzisiaj widoczne są skutki tych działań, szczególnie w okolicy tradytora. W kwietniu 1945 r. jednostki radzieckie i czechosłowackie w ramach operacji Opawsko-Ostrawskiej ominęły twierdzę, uznając ją za ciężki do zdobycia punkt obrony niemieckiej.
Niemcy nie przygotowali jej do obrony, a podziemia użyli jako skład sanitarny. Swoją obronę skupili w dolinie rzeki Opawy. Obecnie twierdza jest dostępna dla zwiedzających jedynie z zewnątrz. Można zobaczyć wszystkie schrony poza obiektem wejściowym odgrodzonym płotem i obudowanym szczelnie halą. Podziemia nadal użytkuje wojsko jako magazyny. Przez wzgórze w rejonie wszystkich dostępnych schronów przebiega zielona znakowana trasa turystyczna.
Dojazd w okolice twierdzy Smolkov jest możliwy zarówno samochodem, jak i rowerem. Jadąc od strony miejscowości Smolkov na Hrabinie, przecinamy zalesione wzgórze. Do zaparkowania można wykorzystać boczną drogę dojazdową do obiektu wejściowego przy zielonej ścieżce dydaktycznej. Jej początek znajduje się przy stacji kolejowej Haj ve Slezsku.
Źródło: Śląski Rocznik Forteczny, tom III
- Śląśki Rocznik Forteczny, tom III
