Muzeum Produkcji Zapałek w Częstochowie
A/297/10 z 26.02.2010
Podobnie jak wiele innych wynalazków ułatwiających życie codzienne, proste w użyciu zapałki zostały wynalezione w okresie rozkwitu rewolucji przemysłowej, w XIX stuleciu. W 1805 roku Francuz Chancel wyprodukował zapałki, które zapalały się po zanurzeniu w stężonym kwasie siarkowym. W następnych dziesięcioleciach technologię zapałczaną wielokrotnie udoskonalano - m.in. w Stanach Zjednoczonych upowszechniono zapałki fosforowe, a w Europie bezpieczne zapałki typu szwedzkiego. W Częstochowie pierwsze fabryczki zapałek zostały uruchomione już w latach 70. XIX wieku. Początki zaś Częstochowskich Zakładów Przemysłu Zapałczanego SA, w których mieści się Muzeum, sięgają roku 1882. Wtedy to uruchomili swą fabrykę w pobliżu centrum Częstochowy dwaj niemieccy przedsiębiorcy: Karol von Gehlig i Julian Huch. Wywodzili się oni z Wrocławia, gdzie posiadali fabrykę chemiczną. Od początku istnienia częstochowskiej wytwórni zapałki trafiały głównie na rynek rosyjski. W 1925 roku, na mocy ustawy o monopolu zapałczanym, fabryka została przejęta przez Spółkę Akcyjną do Eksploatacji Państwowego Monopolu Zapałczanego. W 1930 roku zakład spłonął. Nowe maszyny do wytwarzania zapałek dostarczyła firma Durlach. I właśnie tę linię produkcyjną możemy obecnie oglądać w muzeum. Po II wojnie światowej zakład upaństwowiono jako Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego. W latach 90. fabrykę przejęła spółka pracownicza. Muzeum otwarto w 2002 roku. Największą jego atrakcją jest linia technologiczna z przełomu lat 20. i 30. XX wieku. Na ekspozycję muzealną składają się ciekawe maszyny i urządzenia, dokumenty oraz kolekcja etykiet zapałczanych. Ponadto: wystawa rzeźb z jednej zapałki, autorstwa Anatola Karonia oraz pokaz trzyminutowego filmu dokumentalnego z 1913 roku „Pożar zapałczarni w Częstochowie” - wyjątkowego zabytku polskiej kinematografii.
Kronika Szlakowa
Historia produkcji zapałek sięga ponad półtora tysiąca lat wstecz, kiedy to wynaleziono w Chinach pierwsze zapałki, zwane „ognistym calowym patykiem”. Pierwsze europejskie zapałki powstały na początku XIX w. we Francji. Pięćdziesiąt lat później zaczęto umieszczać je w stosowanych do dziś pudełkach z wysuwaną szufladką. Na powierzchni pudełka znajdowały się etykiety z informacją o producencie, a później również z innymi treściami, co dało początek filumenistyce. Pierwsze zapałki w naszym regionie wyprodukowano blisko 130 lat temu.
Źródło: http://www.zabytkitechniki.pl/Poi/Pokaz/1704
Fabryka zapałek powstała w 1882 r. jako własność dwóch niemieckich kupców – Karola von Gehlinga i Juliana Hucha. Jej działalność ograniczała się wówczas jedynie do dostarczania półproduktów do manufaktur zapałczanych na Zawodziu. Pod koniec XIX w. stała się własnością Konsorcjum Łapszyn z Petersburga. Po odzyskaniu niepodległości państwo polskie w ramach konsolidacji gospodarki pragnęło uporządkować sektor zapałczany, w związku z czym w 1925 r. fabryka przeszła na własność Skarbu Państwa. Jej produkty objęto akcyzą i stworzono pierwszy w Europie monopol zapałczany, wydzierżawiając go Szwedom. W 1930 r. po pożarze, mającym miejsce kilkanaście lat wcześniej, fabryka została zmodernizowana – wyposażono ją wówczas w maszyny firmy Durlach, które funkcjonują do dnia dzisiejszego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Godziny otwarcia:
- w ciągu roku:
- od poniedziałku do piątku: 8.00 -15.00.
- soboty i niedziele – grupy zorganizowane powyżej 10 osób po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym lub elektronicznym.
- w okresie wakacji (od 1 lipca do 31 sierpnia)
- od poniedziałku do piątku: 8.00 - 16.00,
- soboty i niedziele: 10.00 - 15.00.
W cenach biletów opieka przewodnika. Czas zwiedzania 1 godzina.
Obiekt nie jest przysotowany do zwiedzania przez osoby niepełnosprawne. Brak podjazdów dla wózków inwalidzkich.
