Mury obronne w Głuchołazach

Mury obronne w Głuchołazach stanowią jedną z najcenniejszych pamiątek średniowiecznej historii miasta. Wzniesione w XIV wieku, przez stulecia pełniły funkcję ochronną, a dziś przyciągają turystów i miłośników architektury obronnej. Najlepiej zachowaną częścią systemu fortyfikacji jest wieża bramy Górnej, pełniąca obecnie rolę platformy widokowej.

Historia obwarowań miasta

Głuchołazy powstały na przełomie XII i XIII wieku z inicjatywy księcia Henryka I Brodatego. Pierwotne umocnienia miały postać wału ziemnego, fosy i drewnianej palisady. Dopiero około 1350 roku, z polecenia biskupa wrocławskiego Przecława z Pogorzeli, wzniesiono kamienne mury obronne.

W 1428 roku miasto zostało zaatakowane przez husytów. Część umocnień uległa wówczas zniszczeniu, a kurtyny murów zostały obniżone. W drugiej połowie XV wieku, za rządów biskupa Jodoka, przeprowadzono odbudowę. Kolejna modernizacja nastąpiła w okresie wojny trzydziestoletniej, kiedy system obronny wzbogacono o raweliny i szańce ziemne.

Upadek znaczenia fortyfikacji przyniósł XVIII wiek. Po zajęciu Śląska przez Prusy i budowie nowych twierdz, rozpoczęto likwidację starszych murów miejskich. Ostateczne rozbiórki przeprowadzono w XIX wieku, a w 1834 roku po wielkim pożarze miasta rozpoczęto ich systematyczne niszczenie.

Architektura murów i bram

Mury miejskie otaczały Głuchołazy na planie zbliżonym do owalu, dostosowanego do biegu rzeki Białej. Miały wysokość około 5 metrów i grubość 2 metrów. Zwieńczone były krenelażem z otworami strzeleckimi, charakterystycznymi dla późnośredniowiecznych fortyfikacji.

Do miasta prowadziły dwie główne bramy: Dolna (Nyska) od strony południowej i Górna od północy. Brama Górna była dodatkowo wzmocniona czworoboczną wieżą, która początkowo miała 13 metrów wysokości. W XV wieku została podwyższona do około 20 metrów i dostosowana do użycia broni palnej. Jej wnętrze mieściło trzy kondygnacje, w tym loch więzienny dostępny jedynie przez otwór w stropie.

Stan obecny

Do dziś przetrwały fragmenty dawnych murów przy ulicy Skłodowskiej i Wita Stwosza. Najważniejszym zachowanym elementem jest wieża bramy Górnej, wzmiankowana po raz pierwszy w 1418 roku. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z około 1600 roku, kiedy otrzymała charakterystyczną renesansową attykę.

Dziś wieża pełni funkcję platformy widokowej o wysokości 25 metrów, skąd roztacza się panorama miasta i okolicznych wzgórz. To jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych Głuchołaz, przyciągająca zarówno pasjonatów historii, jak i osoby poszukujące malowniczych widoków.

Wójtostwo w Głuchołazach

Z murami obronnymi wiąże się także historia dawnego wójtostwa, które powstało w XIV wieku równocześnie z umocnieniami. Początkowo było to trójskrzydłowe założenie z brukowanym dziedzińcem i studnią. W XVII wieku zostało przejęte przez jezuitów i pełniło funkcję szkoły.

Choć w XIX wieku budynek został częściowo zniszczony, w latach 2014–2015 przeprowadzono prace konserwatorskie. Odtworzono dziedziniec, studnię oraz fundamenty północnego skrzydła. Dzięki temu wójtostwo w Głuchołazach należy dziś do nielicznych zachowanych tego typu obiektów na Śląsku.