Rynek w Głuchołazach

Rynek w Głuchołazach jest centralnym punktem miasta, którego początki sięgają XIII wieku. To właśnie tu koncentrowało się życie handlowe, administracyjne i religijne, a dziś stanowi jeden z najważniejszych zabytków południowej Opolszczyzny. Jego rozplanowanie i architektura są wyjątkowym świadectwem historii miasta, które od samego początku pełniło funkcję warownego ośrodka przygranicznego.

Średniowieczne początki miasta

Powstanie Głuchołaz związane jest z akcją osadniczą biskupa wrocławskiego Wawrzyńca oraz rycerza Witygona, który w latach 20. XIII wieku kolonizował dolinę Białej Głuchołaskiej. Miasto lokowano na prawie flamandzkim, a jego centrum od początku stanowił rynek. Miał on pokaźne rozmiary – 125 × 75 metrów – i był otoczony ulicami wpadającymi pod kątem prostym, co nadawało mu typowy dla Śląska charakter owalnicy.

Układ urbanistyczny rynku

Rynek w Głuchołazach został zaplanowany w sposób bardzo regularny. Plac podzielony był pierzejami nazwanymi Kościelna, Dolna, Słoneczna i Cienista. Wokół niego znajdowało się około stu domów mieszczańskich, głównie drewnianych, co sprawiało, że pożary były częstym zagrożeniem – w 1498 roku spłonęła połowa zabudowy rynku.

Na przestrzeni wieków rynek był świadkiem wielu dramatycznych wydarzeń. W 1428 roku spalili go husyci, a w kolejnych dziesięcioleciach niszczyły go najazdy, powodzie i pożary. Mimo to przez wieki pozostał sercem życia miejskiego.

Ratusz i zabytki przy rynku

Najważniejszą budowlą rynku jest renesansowy ratusz, wzniesiony w 1552 roku staraniem burmistrza Kirchnera. Był to kamienny, piętrowy gmach z wieżyczką i podcieniami, w którym mieściła się sala rady miejskiej, kasa oraz pomieszczenia pisarza miejskiego. Obok ratusza znajdowały się sklepy i wozownia, a nieopodal działał browar miejski.

Przy rynku wznosi się również kościół parafialny św. Wawrzyńca, którego początki sięgają XIII wieku. Choć świątynia wielokrotnie ulegała zniszczeniom, zachował się romański portal z około 1250 roku. W kolejnych wiekach rynek otaczały też średniowieczne mury miejskie oraz bramy, z których do dziś przetrwała baszta bramy Górnej.

Rynek jako centrum życia Głuchołaz

Od średniowiecza aż po czasy nowożytne rynek pełnił funkcję handlową i administracyjną. To tutaj odbywały się jarmarki, funkcjonowały warsztaty rzemieślnicze i młyny, a mieszczanie uiszczali czynsze w złocie wydobywanym w okolicznych kopalniach.

W XIX i XX wieku, wraz z rozwojem przemysłu i uzdrowiska w Głuchołazach, rynek stopniowo nabierał także charakteru reprezentacyjnego. Niestety, wielka powódź w 1997 roku oraz kolejna w 2024 roku poważnie uszkodziły nawierzchnię rynku i wiele okolicznych budynków.

Rynek dziś

Współczesny rynek w Głuchołazach łączy w sobie bogatą historię z funkcją turystyczną. To miejsce spacerów, wydarzeń kulturalnych i punkt centralny dla odwiedzających miasto. Zachowane zabytki, unikatowy średniowieczny układ urbanistyczny i malownicze położenie sprawiają, że rynek jest jednym z najcenniejszych miejsc na mapie Opolszczyzny.