Dawny Zakład Przyrodoleczniczy "Łazienki I" w Jastrzębiu-Zdroju
Budynek wchodzący w skład dawnego Zespołu Łazienek i stanowiący część Parku Zdrojowego wybudowano około 1865 r. Pierwotnie posiadał on elementy uproszczonego neoklasycyzmu i pełnił rolę łazienek kąpielowych, w których kuracjusze leczyli schorzenia.
Budynek ten wzniesiony został w roku 1862. Wybudowany z cegieł w stylu szwajcarskim posiadał jedno piętro i dwupiętrową wieżę. Budynek kształtem przypominający literę „T” usytuowany został w północnej części Parku Zdrojowego, za Domem Zdrojowym, u podnóża skarpy.
W części parterowej umiejscowiono 22 kabiny kąpielowe o dwóch standardach. W tzw. klasie I znajdowały się wanny z marmuru pruskiego o owalnym kształcie, natomiast w klasie II kuracjusze mieli do dyspozycji wanny czworokątne złożone z pięciu części. W obiekcie tym znajdował się także gabinet lekarski służący konsultacjom kuracjuszy z lekarzem uzdrowiska, kasyno, a także biuro Zarządu Uzdrowiska.
W roku 1926 r. biuro Zarządu zostało przeniesione do nowej siedziby znajdującej się przy głównej alei parkowej (tzw. Masnówka, obecnie filia Miejskiej Biblioteki Publicznej). W tym samym roku Łazienki odremontowano, przy okazji nadając nowy wygląd, tj. rozbudowano część frontową budynku w stylu nawiązującym do modernizmu poprzez dodanie traktu, podniesienie o jedną kondygnację oraz zmieniając dach z dwuspadowego na płaski z attyką.
Część wyższa obiektu kryta była dachem płaskim z trójstronną attyką o ukształtowaniu schodkowym, ale pierwotnie attyka była niższa i symetrycznie schodkowa. Elewacje budynku charakteryzował prosty usytuowany nad drugim piętrem (pod attyką) oraz pod oknami pierwszego piętra – wydatny gzyms. Najbardziej ozdobną była elewacja północna – pięcioosiowa, z regularnym układem okien. Parter udekorowany był malowanymi wnękami o zwieńczeniu półkolistym.
Do chwili upaństwowienia uzdrowiska w 1947 r. budynek funkcjonował pod nazwą Łazienek I i II. Zniszczony podczas działań wojennych budynek został odbudowany i wyremontowany i jako "Zakład Przyrodoleczniczy" począwszy od czerwca 1949 roku działał przez kolejne 20 lat. W roku 1968 w obiekcie swą działalność rozpoczęła rozlewnia wód mineralnych („Jastrzębianka”, „Katarzynka”), która funkcjonowała do lat 90. XX wieku. Wtedy też budynek został sprzedany prywatnemu inwestorowi. Po modernizacji w 2001 r. w obiekcie przez jakiś czas funkcjonowała dyskoteka. W październiku 2023 roku budynek został rozebrany, ponieważ zagrażał bezpieczeństwu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Jastrzębie-Zdrój zawdzięcza swój rozwój odkryciu solanki jodowo-bromowej podczas wierceń w 1859 r. prowadzonych w poszukiwaniu węgla przez właściciela Jastrzębia Dolnego Emila von Schliebena. Historia jastrzębskiego uzdrowiska zaczęła się więc na początku lat 60. XIX w. W 1861 r. Jastrzębie Dolne wykupił hrabia Feliks von Koenigsdorff i rozpoczął budowę obiektów leczniczych. Pierwszym z nich był budynek Łazienki I wzniesiony w 1861 r., a drugim Dom Zdrojowy. W początkowym okresie swego funkcjonowania w uzdrowisku leczyła się głównie polska szlachta, jak również zamożni Niemcy.
W wyniku prowadzonych w latach 1864–1866 wojen, rozwój uzdrowiska został zahamowany, w związku z czym w 1868 r. hrabia Koenigsdorf sprzedał Jastrzębie Dolne wraz ze Zdrojem Spółce Akcyjnej Actien Commandit Gesellschaft reprezentowanej przez kupca Eugeniusza Heimanna z Wrocławia. Wówczas to rozpoczął się okres najpierw powolnego, a później szybszego upadku zdrojowiska. Wszystko zmieniło się jednak pod koniec XIX w., kiedy to stanowisko lekarza uzdrowiskowego objął dr Mikołaj Witczak. W 1896 r., dzięki zaciągniętej w domu generalnym sióstr boromeuszek w Trzebnicy, bezprocentowej pożyczce, zakupił uzdrowisko o łącznej powierzchni ok. 240 ha wraz z Parkiem Zdrojowym i zaczął go przekształcać z zakładu kąpielowego w uzdrowisko dla dzieci chorych na reumatyzm. Sławę, którą uzdrowisko dziecięce z biegiem upływającego czasu osiągnęło, wzmacniały istotnie dobre wyniki w leczeniu dzieci za pomocą solanki jodowo-bromowej.
W 1918 r. dr Mikołaj Witczak sprzedał uzdrowisko niemiecko-austriackiemu Towarzystwu Zdrojowemu, a w 1922 r. Jastrzębie-Zdrój zostało przejęte przez administrację polską. W tym samym roku synowie dr Witczaka – Mikołaj i Józef – odzyskali kurort i nastał czas jego największej świetności.
W latach 1922–1938 dzięki dynamicznemu rozwojowi i rozbudowie uzdrowiska, Jastrzębie-Zdrój stało się największym uzdrowiskiem w województwie.
W 1939 r. uzdrowisko przeszło pod administrację niemiecką i zostało zamienione na szpitale i pomieszczenia biurowe. Po 1945 r. przystąpiono jednak do odbudowy uzdrowiska, a w rok później wróciło ono w posiadanie braci Witczaków. W 1947 r. Dom Zdrojowy wraz z 80% uzdrowiska został przejęty pod zarząd Ministerstwa Zdrowia. W kolejnych latach poszczególne obiekty uzdrowiska zostały odrestaurowane, do użytku w 1961 r. został również oddany zwierzyniec. Niestety, w wyniku prowadzonej na terenie Jastrzębia-Zdroju od lat 60. intensywnej działalności górniczej, zanikły źródła solankowe, w związku z czym w 1994 r. uzdrowisko zakończyło swoją działalność, a poszczególne jego obiekty zostały przystosowane do pełnienia różnych funkcji.
Źródło: peuk.fiiz.pl
