Dawny Zakład Przyrodoleczniczy "Łazienki II" w Jastrzębiu-Zdroju
A/1524/93 z 30.04.1993
Budynek Łazienek II, zwany także „Nowymi” został oddany do użytku w roku 1913. Usytuowany został w środkowej części Parku Zdrojowego, po wschodniej stronie głównej alei parkowej, naprzeciwko Domu Zdrojowego. Obiekt otoczono alejkami parkowymi
i starodrzewem. Pierwotnie przylegający do budynku plac, który służył kuracjuszom do wypoczynku, spacerów i rekreacji był nieco mniejszy. Pomiędzy Łazienkami II a główną aleją spacerową zaaranżowano kwiatowy zegar, który do dziś w okresach letnich stanowi niezwykłą ozdobę tego miejsca.
W budynku znajdowało się 20 kabin kąpielowych dla osób dorosłych, 3 sale do kąpieli dziecięcych, a także inhalatorium i hydroterapia. W łazienkach prowadzona była terapia kąpielami solankowymi, borowinowymi, a także stosowano inhalacje.
Budynek ten charakteryzuje dwukondygnacyjna wieża usytuowana po jego środku, w której pierwotnie znajdował się zbiornik ciśnień solanki i wody. Solanka z dwóch dostępnych wtedy źródeł doprowadzana była bezpośrednio do specjalnego zbiornika wykonanego z dębowego drewna. Po „uspokojeniu” była przepompowywana do zbiornika ciśnień na wieży budynku, skąd spływała do łazienek leczniczych. Charakterystyczny dla obiektu jest również wysoki stromy dach z lukarnami oraz symetryczny układ elewacji frontowej z gankiem. Do dziś wnętrza budynku kryją charakterystyczne kafle i sesyjne lavabo, z których niegdyś wydobywała się solanka.
W okresie międzywojennym obiekt działał pod nazwą Łazienki III, natomiast od roku 1947, kiedy to uzdrowisko upaństwowiono, a budynek przejęło Ministerstwo Zdrowia jego nazwa brzmiała „Zakład Przyrodoleczniczy Łazienki II”.
Gdy w roku 1994 uzdrowisko ostatecznie zaprzestało swej działalności budynek przestał spełniać rolę uzdrowiskową.
W roku 2002 po przeprowadzeniu niezbędnych prac adaptacyjnych na 5 lat obiekt został przekazany pod działalność oświatowo-edukacyjną Ośrodka Działalności Dydaktycznej Uniwersytetu Śląskiego. Po przeprowadzeniu kolejnego remontu od roku 2010 obiekt służy jako siedziba Galerii Historii Miasta spełniającej funkcję muzeum Jastrzębia-Zdroju.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Jastrzębie-Zdrój zawdzięcza swój rozwój odkryciu solanki jodowo-bromowej podczas wierceń w 1859 r. prowadzonych w poszukiwaniu węgla przez właściciela Jastrzębia Dolnego Emila von Schliebena. Historia jastrzębskiego uzdrowiska zaczęła się więc na początku lat 60. XIX w. W 1861 r. Jastrzębie Dolne wykupił hrabia Feliks von Koenigsdorff i rozpoczął budowę obiektów leczniczych. Pierwszym z nich był budynek Łazienki I wzniesiony w 1861 r., a drugim Dom Zdrojowy. W początkowym okresie swego funkcjonowania w uzdrowisku leczyła się głównie polska szlachta, jak również zamożni Niemcy.
W wyniku prowadzonych w latach 1864–1866 wojen, rozwój uzdrowiska został zahamowany, w związku z czym w 1868 r. hrabia Koenigsdorf sprzedał Jastrzębie Dolne wraz ze Zdrojem Spółce Akcyjnej Actien Commandit Gesellschaft reprezentowanej przez kupca Eugeniusza Heimanna z Wrocławia. Wówczas to rozpoczął się okres najpierw powolnego, a później szybszego upadku zdrojowiska. Wszystko zmieniło się jednak pod koniec XIX w., kiedy to stanowisko lekarza uzdrowiskowego objął dr Mikołaj Witczak. W 1896 r., dzięki zaciągniętej w domu generalnym sióstr boromeuszek w Trzebnicy, bezprocentowej pożyczce, zakupił uzdrowisko o łącznej powierzchni ok. 240 ha wraz z Parkiem Zdrojowym i zaczął go przekształcać z zakładu kąpielowego w uzdrowisko dla dzieci chorych na reumatyzm. Sławę, którą uzdrowisko dziecięce z biegiem upływającego czasu osiągnęło, wzmacniały istotnie dobre wyniki w leczeniu dzieci za pomocą solanki jodowo-bromowej.
W 1918 r. dr Mikołaj Witczak sprzedał uzdrowisko niemiecko-austriackiemu Towarzystwu Zdrojowemu, a w 1922 r. Jastrzębie-Zdrój zostało przejęte przez administrację polską. W tym samym roku synowie dr Witczaka – Mikołaj i Józef – odzyskali kurort i nastał czas jego największej świetności.
W latach 1922–1938 dzięki dynamicznemu rozwojowi i rozbudowie uzdrowiska, Jastrzębie-Zdrój stało się największym uzdrowiskiem w województwie.
W 1939 r. uzdrowisko przeszło pod administrację niemiecką i zostało zamienione na szpitale i pomieszczenia biurowe. Po 1945 r. przystąpiono jednak do odbudowy uzdrowiska, a w rok później wróciło ono w posiadanie braci Witczaków. W 1947 r. Dom Zdrojowy wraz z 80% uzdrowiska został przejęty pod zarząd Ministerstwa Zdrowia. W kolejnych latach poszczególne obiekty uzdrowiska zostały odrestaurowane, do użytku w 1961 r. został również oddany zwierzyniec. Niestety, w wyniku prowadzonej na terenie Jastrzębia-Zdroju od lat 60. intensywnej działalności górniczej, zanikły źródła solankowe, w związku z czym w 1994 r. uzdrowisko zakończyło swoją działalność, a poszczególne jego obiekty zostały przystosowane do pełnienia różnych funkcji.
Źródło: peuk.fiiz.pl
