Dawny Dom Gwarków w Jeżowie Sudeckim
A/5483/602 z 26.08.1959
Dom Gwarków w Jeżowie Sudeckim to prawdopodobnie najstarszy dom drewniany w Sudetach, będący pierwotnie jedną z tzw.gospód górniczych - grupy 6 domów wzniesionych dla górników saskich na przełomie XVI/XVIII w.
Gwarkowie osadzeni zostali w Jeżowie w związku z udzieleniem im koncesji na wydobycie rud złota i srebra przez radę miasta Jelenia Góra, do której od 1506 r. należała wieś. Zbudowane dla nich domy nie były związane z gospodarstwami i zwolnione były z opłat czynszowych.
Dom umiejscowiony w północnej części wsi, szczytowo po zachodniej stronie ulicy. Wolnostojący, na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym pokrytym drewnianym gontem. Od północnego zachodu do budynku przylega parterowy aneks, kryty załamaną i przedłużoną częścią połaci dachu. Konstrukcja mieszana, parter częściowo murowany z kamienia, w części szachulcowy bądź szkieletowy z pionowym odeskowaniem, podobnie jak szczyty budynku. Piętro szachulcowe, o polach tynkowych dekorowanych prostymi, jednobarwnymi motywami rozetowymi wykonanymi w technice pseudosgraffita. Od strony północnej na wysokości piętra galeria drewnianej konstrukcji o pełnej, zdobionej snycerką balustradzie i z pojedynczym biegiem schodów wzdłuż elewacji. W przyziemiu zróżnicowanej wielkości trzy przejazdy bramne, zaopatrzone w proste wrota. Otwory okienne budynku niewielkie, bez oprawy i w większości pozbawione stolarki. Dom znajduje się obecnie w złym stanie technicznym.
Źródło: zabytek.pl
Budynek powstał najprawdopodobniej już w 1601 r., był kilkakrotnie przebudowywany - między innymi w XIX w., kiedy oraz remontowany w latach 1962-63. Pierwotnie mieszkalno-gospodarczy, od XVIII w. pełni wyłącznie rolę budynku gospodarczego.
Źródło: zabytek.pl