Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Kalsku

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Kalsku to wyjątkowy zabytek sakralny w województwie lubuskim, wyróżniający się rzadko spotykaną konstrukcją zrębowo-szkieletową oraz charakterystycznymi owalnymi oknami. Budowla usytuowana jest w centrum wsi, na terenie otoczonym kamiennym murem, w miejscu dawnego cmentarza. Świątynia jest orientowana, salowa, z prostokątnym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, a jej architektura stanowi doskonały przykład regionalnej sztuki ciesielskiej z XVII i XVIII wieku.

Historia świątyni

Pierwszy kościół w Kalsku powstał dzięki cystersom, którzy od 1390 roku byli właścicielami wsi. Początkowo budowla miała status parafialnej, lecz w XVI wieku została włączona do parafii w Rokitnie. Nowy kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła wybudowano w 1661 roku, a jego konsekracja odbyła się w 1669 roku. Po pożarze z 1688 roku, który zniszczył niemal całą wieś, świątynię odbudowano w latach 1692–1693 staraniem mieszkańców i opata Jana Białobłockiego z klasztoru w Bledzewie. W XVIII wieku obiekt wzmocniono dodatkową konstrukcją szkieletową, a w XIX wieku dobudowano murowaną zakrystię i zmodyfikowano układ wejść oraz okien.

Architektura i konstrukcja

Kościół zbudowany został z drewna w technice zrębowej, później obudowanej zewnętrzną konstrukcją szkieletową z wypełnieniem ceglanym. Od zachodu dobudowano kruchtę, a nad nawą wznosi się czworoboczna wieża zwieńczona baniastym hełmem z latarnią. Dachy pokryto dachówką ceramiczną, co podkreśla tradycyjny charakter obiektu. Wyjątkowym elementem są owalne okna w elewacji wschodniej – niezwykle rzadko spotykane w tego typu drewnianych kościołach.

Wnętrze i wyposażenie

Wnętrze świątyni zachowało oryginalny charakter z widoczną konstrukcją zrębową i belkowym stropem. Między prezbiterium a nawą znajduje się ściana łuku tęczowego z profilowaną belką. Na ścianie zachodniej znajduje się empora muzyczna z XIX-wiecznym prospektem organowym. W wyposażeniu kościoła zachowały się barokowe ołtarze boczne, feretron, krucyfiksy oraz XIX-wieczny ołtarz główny, co czyni wnętrze wyjątkowo bogatym pod względem artystycznym.

Znaczenie i współczesność

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Kalsku stanowi cenny przykład sakralnej architektury drewnianej regionu lubuskiego i jest jednym z nielicznych obiektów o tak złożonej konstrukcji przysłupowej. Jego historia, sięgająca średniowiecza i związki z cystersami, podkreślają duchowe i kulturowe znaczenie tego miejsca. Dziś świątynia jest nie tylko miejscem modlitwy, ale także ważnym punktem na szlaku turystyki religijnej i historycznej w powiecie międzyrzeckim.