Tablica upamiętniająca dawne hutnictwo w Dolinie Kościeliskiej
Tablica upamiętniająca dawne hutnictwo w Dolinie Kościeliskiej znajdująca się niemal w środku doliny w tzw. Starych Kościeliskach, gdzie w XVIII i XIX wieku istniała huta miedzi przetapiająca rudę głównie z Doliny Starobociańskiej.
W 1783 r. M. i J. Prokopowicze otwarli tutaj niewielki ośrodek przemysłowy – hutę miedzi, w której był młot fryszerski, piec do wytapiania rudy, młyn kruszący rudę i chaty, w których mieszkali robotnicy. Przetapiano rudę pochodzącą głównie z Doliny Starorobociańskiej. Była też karczma na Starych Kościeliskach, tartak i leśniczówka, a przy niej lipy, z których dwie przetrwały do dzisiaj. Mają ok. 150 lat i są to lipy szerokolistne. Z kilkunastu takich lip zasadzonych przez ówczesnego leśniczego tylko dwa okazy przetrwały w surowych tatrzańskich warunkach, powyżej normalnego swojego zasięgu pionowego. Zasadził on także klony i daglezje.
W leśniczówce nocowali i leczyli się żętycą chorzy na gruźlicę. W niesławnej karczmie bawili się głównie robotnicy huty. Później przerobiono hutę miedzi na hutę żelaza i zakład metalurgiczny. Zachowały się resztki pieca i murów fryszerki (umieszczona jest na nich tablica informacyjna).
Urządzenia huty napędzane były kołem wodnym, do którego doprowadzono wodę Kościeliskiego Potoku, spiętrzoną za pomocą tamy znajdującej się w okolicy Pośredniej Kościeliskiej Bramy (Bramy Kraszewskiego). Rudy żelaza zwożono z kopalń w Dolinie Pyszniańskiej, na Stołach, Ornaku (Żleb pod Banie), Dolinie Miętusiej, Dolinie Starorobociańskiej, spod Kopek. Przeważnie były to rudy o niewielkiej zawartości żelaza. Jedynie w żlebie Żeleźniak wydobywano wysokoprocentową rudę hematytu.
Źródło: wikipedia.pl
